Vrijdag de 13e, een volksverhuizing en machtssrijd

Vrijdag de 13e, een volksverhuizing en machtsstrijd binnen de POE

Enerverend op alle niveaus, zou ik afgelopen 3 weken willen omschrijven. Dit slaat zowel op mijn persoonlijke situatie (microniveau), als voor de POE, waar ik werk (mesoniveau) en ook in Cambodja, zeg maar op macroniveau, heeft het nodige plaatsgevonden, alleen is dit nauwelijks tot de rest van de wereld doorgedrongen, maar wel van grote invloed binnen de landsgrenzen.
Drie totaal uiteenlopende verhalen over drie weken Cambodia, die wederom “de verwondering” als overeenkomst hebben.
Laat ik maar met de persoonlijke noot beginnen

Vrijdag de 13e juni
Deze vrijdag was ik met de bus in Siem Reap gearriveerd, vanuit Battambang, een grote plaats richting Thaise grens, waar ik een tweedaagse bijeenkomst met UNICEF en VSO achter de rug had. Onderweg kwamen we vele legertrucks tegen, volgeladen met mensen, die in de laadbak stonden. Dit kon ik niet plaatsen en dacht even dat al deze mensen wellicht naar een politieke bijeenkomst zouden gaan. Helaas was de werkelijke reden van een geheel andere orde, zou ik nog diezelfde dag in de krant lezen. Zal bij het volgende item hier uitgebreid op terugkomen.
Aangezien ik met de motor naar Siem Reap was gegaan en het te ver was om diezelfde dag door te reizen, verbleef ik een nacht in deze toeristische plaats, waar de Angkor Wat tempels staan.
Het was mij ter ore gekomen, dat er dagelijks om half 8, door groepen “kansarme” jongeren uit Cambodja, een circusvoorstelling wordt gegeven, waarin veel acrobatiek te zien is. Deze kans liet ik niet aan mij voorbij gaan, huurde een fiets, aangezien ik liever niet met de motor in het donker door deze stad rijd en begaf me naar de tent, waar de voorstelling plaats zou vinden. Het publiek bestond uit zo’n 150 personen, veelal toeristen, die op een van de vijf rijen banken, die in een halve cirkel om de piste stonden, hadden plaatsgenomen en het was een uur lang genieten. Vooral het enthousiasme van deze Cambodjaanse jongens, die vanuit een kansloze thuissituatie tot deze prestatie waren gekomen, was imponerend en sommigen leken wel van elastiek. Om kwart voor negen verliet ik de tent, pakte de fiets en reed in een miezerregentje terug door donker Siem Reap. Bij een groot kruispunt stond het stoplicht op rood. Ik stapte van mijn fiets, hoewel er nauwelijks verkeer was en wachtte netjes, op de rijstrook die rechtdoor aangaf, tot het licht op groen zou springen..
Opeens verscheen er vanuit het niets, van rechts, een motor, die met hoge snelheid de bocht flink afsneed. Blijkbaar had de bestuurder mij niet gezien, en misschien verwachtte hij wel niemand die stil zou staan voor een rood licht. Wegstappen was onmogelijk qua tijd en bovendien stond er nog een fiets links naast mij. Gelukkig knalde hij niet bovenop mij, maar raakte de motor mijn rechterbovenbeen en mijn enkel. Hij draaide zonder vaart te minderen zijn hoofd om, had nog het fatsoen om “Sorry” te roepen en verdween in het donker, mij met een hevig bloedende enkel achterlatend. Ik hinkte naar de overkant, waar een jonge beveiliger stond, die niets van het voorval had gezien. Hij was in gesprek met iemand, die een motor bij zich had en deze persoon bood aan mij naar een “doctor” te brengen. Ondertussen gutste het bloed mijn sandaal in. Bij een kliniek, die 24 uur per dag open was, stopten we, ik hinkte naar binnen en werd opgevangen door twee zusters, die me naar een kamertje begeleiden. Vervolgens verscheen er een oudere Chinees, gekleed in enkel een korte broek. Ondanks de pijn viel me op dat deze bijna tot zijn oksels was opgetrokken. Dit bleek de dienstdoend arts te zijn en mij werd verteld dat ik beland was in een Chinese kliniek. Gelukkig bleek de man ook nog in het bezit van een witte doktersjas. Deze werd aangetrokken en dichtgeknoopt met enkel het bovenste knoopje, zodat de blauwe broek goed zichtbaar bleef. Vervolgens mocht ik gaan liggen op een onderzoekstafel en werd onder mijn rechteronderbeen een Chinese krant gelegd. De wond werd gereinigd en ik moest pijnlijk constateren dat hier de “prikvrije” betadine nog niet uitgevonden was. Nadat de boel schoon was en er een open wond van zo’n 4 cm net boven de enkel goed zichtbaar was geworden, werd me door “de zuster”, die het Engels machtig was en gedurende de hele “operatie” op een krukje naast de onderzoekstafel zat, medegedeeld, dat de behandeling 60 dollar zou kosten. Er zou gehecht moeten worden. Of dit akkoord was…… Voor Cambodjaanse begrippen een kolossaal bedrag, maar had ik een keus? Aangezien ik zelf ook al geconcludeerd had, dat deze wond verder behandeld moest worden, stemde ik toe. Tijdens de toediening van de verdoving, raadde diezelfde zuster me een tetanusprik, à 20 dollar, ten sterkste aan en er diende antibiotica voorgeschreven te worden tegen de zwelling en ook hierbij werd ik onmiddellijk op de hoogte gebracht van de kosten, die in dit geval 15 dollar zouden bedragen. Ondertussen werden de hechtingen “pijnloos” geplaats en schoot ik in de lach. Niet begrijpend werd ik aangekeken door de dokter en zuster. Ik realiseerde me opeens dat ik op dit moment dubbel genaaid werd, zowel letterlijk als figuurlijk en kon daar de humor wel van inzien……
Enfin, vier hechtingen later en na de aanleg van een flinke bandage om de wond, mocht ik rechtop gaan zitten en werd mij gevraagd naar de betaling. Het was boter bij de vis en ik was blijkbaar wel een hele vette. Uiteraard had ik dit bedrag niet in mijn portemonnee zitten. Daar was wel een oplossing voor, want de beveiliger van de kliniek kon mij wel even naar de bank brengen. Zo zat ik in korte tijd een tweede maal achterop de motor bij iemand die ik niet kende, maar nu met een veilig ingepakte enkel.
Na de betaling ontving ik de medicijnen, de rekening, de instructie om de wond iedere dag te verzorgen en over een week de hechtingen te laten verwijderen. De man die mij vanaf de noodlottige kruising naar de kliniek gebracht had, was tot mijn vreugde geduldig in de wachtkamer blijven wachten en bracht mij weer terug naar mijn fiets, waar de guard netjes over gewaakt had. Ik bedankte beiden hartelijk en gaf mijn “behulpzame taxi” een paar dollar, vervolgde mijn weg en nog geen uur na het ongeval bereikte ik het guesthouse.
Helaas, na een paar uur was de verdoving uitgewerkt en kwam de pijn genadeloos terug. Tevens waren de enkel en de gehele voet flink opgezwollen en was er op mijn bovenbeen een fraaie blauwe plek ontstaan en kon ik voelen dat ook op die plaats daadwerkelijk contact met de motor geweest was. Het gevolg was dat, ondanks de inname van enkel paracetamolletjes, van slapen niet veel kwam. Toevalligerwijs stond die nacht de wedstrijd Nederland-Spanje op het programma en…. laat er nou een oude tv op de kamer staan. Na wat zoeken naar de juiste zender, was ik getuige van de historische winst van 5-1 van Nederland op Spanje. Dit deed me zelfs de pijn even vergeten. Om 4 uur ging ik nog een uurtje slapen. Ondertussen was vrijdag de 13e stilletjes overgegaan op zaterdag de 14e, zodat ik twee uur later met een gerust hart op de motor richting Kampong Thom reed, om daar een kleine 4 uur later en 150 km verder, met het pootje op tafel in mijn eigen huisje bij te komen van een enerverende dag en nacht.
(Inmiddels is de zwelling praktisch weg en kon ik al weer drie vreugde dansjes maken bij de overwinning van Nederland op Australië, zodat geconcludeerd kan worden dat het genezingsproces optimaal verloopt. De hechtingen mochten er alleen nog niet uit na een week, aangezien de wond, ondanks mijn dagelijkse verzorging, er nog te rauw uitzag)

Volksverhuizing vanuit Thailand vanwege massale uitzetting en vlucht
Dat het leger in Thailand “tijdelijk” de macht overgenomen heeft, is voor Cambodja niet zonder gevolgen gebleven. Deze junta is voortvarend met een grote schoonmaakactie begonnen. Hiertoe hebben de nieuwe machthebbers zichzelf omgedoopt tot “National Council for Peace and Order”, kortweg NCPO. Zo wordt de drugshandel en het gokken aangepakt, illegale bouwwerken gesloopt en wordt getracht een einde te maken aan de corruptie. Hoewel het leger dit heftig ontkent, worden tijdens deze “schoonmaakactie” illegale werknemers gearresteerd en zijn er razzia’s en arrestaties. Er verblijven namelijk in dit buurland naar schatting zo’n 300.000 à 400.000 Cambodjanen, die de armoede ontvlucht zijn en veelal illegaal de grens zijn overgestoken om te trachten wat geld te verdienen voor hun familieleden, die in de meeste gevallen achtergebleven zijn. De wetenschap dat in Thailand voor het zelfde werk 3 maal zoveel verdiend kan worden, hetgeen een maandelijks inkomen van 250 à 300 dollar betekent, voor Cambodjanen een ongekende rijkdom, maakt dit buurland erg aantrekkelijk.
Het leger in Thailand is rond 9 juni begonnen deze illegalen op te pakken en te transporteren naar de landsgrens, alwaar ze massaal “gedumpt” worden, nabij de grensplaats Poipet. Dit waren er in het begin vele duizenden per dag. Ondanks dat de junta in Thailand heftig ontkent, dat het “gedwongen deportaties” zijn, bewijzen de beelden wel anders en laten de Cambodjanen, die de grens gepasseerd zijn, ook een ander geluid horen. Zo vertelden gearresteerde vissers dat hun bazen $ 92 moesten betalen voor hun vrijlating en als het geld niet op tafel kwam, moest er ironisch genoeg geld vanuit Cambodja komen om de gearresteerden “vrij” te krijgen en zo zijn er meerdere verklaringen over afpersing, intimidatie, geweld en hardhandig optreden van de Thaise soldaten. Het loon van deze maand werd zo wie zo misgelopen door de gearresteerden en soms werd men getransporteerd, zonder dat er spullen van hun woonadres meegenomen kon worden en was wat men aanhad het enige dat men bezat, als de grensplaats bereikt werd. De gearresteerde Cambodjanen worden, met 50 tot 60 personen in gekooide wagens opgesloten en naar de grens gebracht, waarvoor ze ook nog 6 tot 10 dollar voor hebben mogen betalen. (De foto’s van deze gekooide vrachtauto’s en die van de grensplaats Poipet zijn afgelopen periode gepubliceerd in de Cambodian Daily). Getuigenverklaringen hadden het over een 7 uren durende rit, waarbij er niet gestopt werd, voor bijvoorbeeld hun sanitaire behoefte. Aangezien bezorgde familieleden in Cambodja, na het zien van o.a. deze beelden, de migranten massaal opgeroepen hebben om hun boeltje te pakken en uit zichzelf terug te keren, is de druk op deze grensplaats kolossaal geworden. Zo waren er zaterdag 14 juni alleen al 45.000 mensen de grens overgestoken en staat de teller op dit moment op 200.000/225.000 Camodjanen, die uit angst voor arrestatie en geweld het land ontvlucht zijn. Verder meldde diezelfde krant dat bij 3 grote ongelukken op de Thaise wegen tot op heden 8 doden te betreuren zijn met 19 gewonden.
Honderden soldaten, politieagenten, scouts, studenten, monniken, NGO en rode kruis medewerkers hebben de handen ineen geslagen, zijn naar de grensplaats getogen en zetten zich in om deze “massale vlucht” op te vangen. Zelfs de zoon van premier Hun Sen is er aanwezig om zijn steentje bij te dragen, hetgeen breed uitgemeten wordt in de media, zodat het geschonden blazoen van de premier weer iets opgepoetst wordt. Er zijn in deze grensplaats tentenkampen opgezet, voedsel- en drankposten ingericht, door een onderneming worden gratis simkaarten verstrekt en er is een kliniek opgezet, die inmiddels duizenden, meestal uitgeputte vluchtelingen, heeft geholpen. De Cambodjaanse regering heeft honderden legertrucks ingezet om deze mensen vanaf deze plek, zo snel mogelijk terug te brengen naar hun “thuisgebieden”. Deze rijden af en aan om de druk op Poipet niet te groot te laten worden. Dit waren dus de legertrucks, volgestouwd met staande mensen, die ik tegenkwam toen ik vanuit Battambang naar Siem Reap ging.
Deze exodus duurt nog immer voort en inmiddels heb ik al vele van deze trucks, vooral ’s avonds in en door Kampong Thom zien rijden. Sommige trucks stoppen even om de mensen iets te laten eten in een van de vele eetstalletjes, die langs de weg staan. Bij het uitstappen, dat via een laddertje geschiet dat tegen de wagen is gezet, valt het me op dat er nogal wat vrouwen en kinderen onder deze “vluchtelingen” zijn.
Ben onder de indruk van de snelheid van handelen, die vanaf de eerste minuut ten toon gespreid is door de Cambodjaanse regering en de efficiënte wijze, waarop met dit enorme logistieke probleem omgegaan wordt. Als de nood aan de man is, kan er in dit land dus toch wel adequaat en efficiënt opgetreden worden. Een Cambodjaan tegen wie ik dit zei, antwoordde hierop, dat men de nodige ervaring heeft met het evacueren van mensen, aangezien er ieder jaar wel ergens een overstroming is gedurende de regentijd en hij voegde daar veelbetekenend aan toe: “Dit kunnen bij de volgende verkiezingen toch weer ruim 200.000 stemmen zijn……..”
Ondertussen is dit straatarme land er met een extra probleem opgezadeld, aangezien er ruim 200.000 werklozen (meer dan 1,5% van de bevolking), veelal zonder geld, opgevangen moeten worden. Het geld dat deze mensen vanuit Thailand in de Cambodjaanse economie pompten, is nu ook opgedroogd. De krant verwoordde het aldus: “To find a job for these people is the job for the government!”
Eén maatregel heeft de regering inmiddels aangekondigd. Het verkrijgen van een paspoort kostte tot op heden $124,-- en dit kolossale bedrag was de hoofdreden dat de meeste Cambodjanen illegaal de grens overtrokken. Aangekondigd is dat de kosten van het paspoort in de toekomst voor studenten en migranten die in het buitenland willen gaan werken teruggebracht zal worden tot…$4,--. Wellicht zal deze maatregel er voor zorgen dat een deel van deze mensenmassa in de nabije toekomst met legale status terug zal keren naar Thailand…….

En dan begin ik deze weblog met een verhaal over een verwonde enkel, ach alles is betrekkelijk……….

Machtsstrijd binnen de POE
Al er een aanleiding toe is, zal ik jullie een kijkje gunnen binnen de muren van de POE, de Provincial Office of Education, dat nu bijna een jaar mijn werkterrein is. Het voordeel van een lang verblijf op dezelfde plaats is het feit dat je na verloop van tijd verbanden gaat zien en dat deze organisatie stap voor stap “zijn geheimen” voor je onthult. Uiteraard is hierbij Navy, mijn vertaalster van onschatbare waarde. Ze is als het ware mijn ogen en oren op de afdeling “Planning” en pikt ook het nodige op binnen de totale organisatie.
Op het moment dat ik arriveerde in Kampong Thom werd mij gelijk verteld dat de director dhr. Kim Visoth binnen afzienbare tijd met pensioen zou gaan en geen extra taken erbij nam en dus niet mijn “linemanager” zou worden, zoals bij de andere negen plaatsingen van mijn collega’s in dit land, wel de het geval is. Mijn linemanager is de deputy, dhr. Ty Yok Sou genaamd, die gehuisvest is naast het kantoor van de director. Als ik deze man, die verantwoordelijk is voor mijn reilen en zeilen binnen de POE zes keer gesproken heb, is het veel, dus kunt u nagaan hoe groot de betrokkenheid van deze man is met deze Volunteer, maar dit terzijde.
Voordat ik dhr. Kim Visoth met pensioen laat gaan, wil u één schandaal niet onthouden, waarbij hij betrokken was. Aangezien de pensioenen hier niet hoog zijn, bedacht deze meneer een manier om nog een zakcentje mee te nemen naar het pensioen. Bij de plaatselijke Pabo, hier PTTC genaamd (Provincial Teacher Training College), zijn er ieder jaar 120 plaatsen de vergeven voor de nieuwe eerste jaar studenten, maar……. er zijn ruim duizend gegadigden uit de gehele provincie. Een examen in november fungeert als zeef en hierin blijven de 120 “besten” over. Dhr. Vishok beloofde aan 10 families van jongeren uit de “rural area’s”, zeg maar uit de het arme achterland, een plaats op de PTTC als 1e jaar student, als er hem 2000 dollar per persoon betaald zou worden. Een gigantisch bedrag, wanneer je in je achterhoofd houdt dat deze mensen veelal een jaarinkomen hebben van maximaal zo’n 1000 dollar. Dhr. Vishok had al vlot 10 families gevonden, die bereid waren om dit bedrag op tafel te leggen en dit onder diezelfde tafel aan hem te geven. En inderdaad “de resultaten” van deze 10 studenten bleken bij het examen dusdanig dat alle 10 aangenomen werden bij de PTTC. Maar al snel kwam dit bedrog uit, aangezien de leerprestaties van deze leerlingen zeer ondermaats waren en men zich aldaar begon af te vragen hoe het mogelijk was dat zij door het examen waren gekomen. Het gevolg was dat de 10 studenten onmiddellijk van school verwijderd werden. En dhr. Visoth, zult u zich misschien afvragen? Die ging gewoon op 1 maart 2014 met pensioen met de verkregen 20.000 dollar op de bankrekening. Maar dit was nog niet alles. Bij de “councilverkiezingen”, die half mei gehouden werden, werd de goede man, als 11e van de 12 te verkiezen plaatsen, verkozen door partijgenoten als councilmember voor de CPP, de partij van Hun Sen, in de provincie Kampong Thom. Ik heb me laten vertellen dat deze councilmembers, tegen een alleszins “redelijk loon”, advies mogen geven aan de directeuren van de departementen en de Gouverneur, het hoofd van de Provincie. Ja, ja, op deze wijze wordt corruptie hier beloond……
(Ik maak gelijk maar even van de gelegenheid gebruik om eenieder een gratis reisadvies voor Cambodja te geven. Ben je van plan voor langere tijd naar dit land te gaan, laat dan je gevoel voor rechtvaardigheid thuis! Dat kan je een hoop ergernis schelen……..)
Het moge duidelijk zijn dat het baantje van director van de POE een aantrekkelijke betrekking is, aangezien je met enige creativiteit je inkomen flink kunt verhogen. Zo zijn er scholen die gebruik maken van de mogelijkheid om de goedwillendheid van de director te kopen door een maandelijkse bijdrage “te storten”………….

Dhr. Vishok heeft de POE fysiek verlaten, maar zijn vrouw, dochter en schoonzoon zijn nog werkzaam op de POE. Al is “werkzaam” wel een groot woord voor de dochter. Ze zou namelijk moeten werken op de afdeling “Planning”, waar ik ook zit. In de ruim elf maanden die ik hier ben, heb ik haar nog nooit langer dan 1 uur op een dag in de office op “werken” kunnen betrappen en afgelopen vier maanden al helemaal niet, aangezien ze nog steeds met zwangerschapsverlof is. Ben bang dat ze over die elf maanden wel gewoon haar loon heeft ontvangen en ben benieuwd, nu ze twee kinderen heeft, of ze het in de toekomst nog op kan brengen om een uur per dag te komen werken…….., zo niet, wordt ze wellicht één van de zogenaamde “ghost workers”, zoals er zo vele zijn in Cambodja.

Enfin, kort na het pensioen van dhr. Vishok, werd er aangekondigd dat er een stemming tussen beide deputies (adjunct directeuren) zou zijn op de POE. Alle medewerkers konden kenbaar maken of ze Te Yok Sou, de voormalig buurman van Vishok in the office, of Chou Vun Thy, die in een ander gebouw gehuisvest was, als director wilden. Keuze voor Te Yok Sou zou betekenen dat de cultuur zeker niet zou veranderen. Met Chou Vun Thy zou er waarschijnlijk wel een andere wind kunnen gaan waaien, aangezien hij door nodige vooropleidingen een goede scholing genoten heeft. Een week later werd de uitslag van de stemming bekend gemaakt en bleek dat Chou Vun Thy met meerderheid van stemmen verkozen was tot directeur en deze nam zitting in de directeurskamer en was naar buiten toe de nieuwe directeur.
Totdat……..op 1 juni alle medewerkers van de POE bijeen werden geroepen voor een ingelaste bijeenkomst. Daar werd medegedeeld dat, na heroverweging, het niet duidelijk was wie de nieuwe director van de POE zou worden, ondanks het feit dat dhr. Chou Vun Thy al 2 maanden als dusdanig gefunctioneerd had, aangezien de definitieve ondertekening van dit besluit nog niet had plaatsgevonden op provinciaal- en regeringsniveau. Blijkbaar had dhr. Te Yok Sou invloedrijke “vriendjes” ingeschakeld, om toch dat begeerlijke baantje van director binnen te kunnen slepen. Zal de geletterde en beminnelijke Chou Vun Thy plaats moeten maken voor de minder onderlegde Te Yok Sou, die warme banden onderhoud met de ex directeur en die ten gevolge daarvan in de zelfde “vriendenkring” verkeert? De beslissing zal nu op een ander niveau genomen gaan worden en het “tijdelijk” terugdraaien van het eerder genomen besluit voorspelt niet veel goeds en doet het ergste vermoeden…………
We wachten in spanning af naar de ontknoping van deze soap. U moet er thuis voor achter de buis kruipen, hier in Kampong Thom ontrolt deze serie zich voor je ogen…… wordt vervolgd!

Bij alle drie de verhalen doet Cambodja zijn benaming “Kingdom of Wonder” weer alle eer aan

Eergisteren zijn er wederom twee scholen voorzien van een bibliotheek. Eén school met gelden van het hockeyteam uit Oosterhout en de ander met het geld, dat ingezameld was bij een 65e verjaardag. Een derde school kan met de gelden, die overblijven van beide inzamelingsacties, ook verrijkt worden met een bibliotheek. Deze school wordt nog gezocht. Zal de foto’s van beide uitreikingen op mijn facebookpagina plaatsen en er in het volgende verslag op terugkomen.
De kans bestaat dat dat verslag pas over 4 weken geplaatst zal worden, dus na de finale van het WK, gezien mijn aanstaande bezoek aan Nederland op 24 juli.

Bij de foto’s nog een paar WK sfeerbeelden uit Kampong Thom. Ook deze stad kleurt oranje………..

Mat vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse,
marcelger8@hotmail.com