Sandann Primary School: 167 lln, 1 1/2 leerkracht

Terwijl in Nederland de lente al vroeg was begonnen, is hier de zomer ook al een tijdje volop aanwezig. De temperaturen stijgen in de middag tot zo’n 40 graden en ’s nachts zakt de temperatuur niet meer onder de 25 graden. Op het moment dat ik dit tik is het half tien in de avond en de thermometer wijst altijd nog zo’n 31 graden aan. Deze “hittegolf” is half februari begonnen en dat belooft nog wat voor de warmste maanden, april en mei. Zelfs de Cambodjanen klagen hierover. Op mijn werkplek draait schuin boven mijn hoofd een propeller. Toch heb ik een extra fan op mijn bureau gezet, zodat ik ook vanaf de zijkant enige “verkoeling” krijg. Het rustuurtje in de middag, je niet te druk maken en veel water tot je nemen is de beste remedie tegen deze hitte…….
Het verslag zal deze maal helemaal in het teken staan van de boekenoverdracht aan de Sandann Primary School. Tevens zal ik deze gelegenheid aangrijpen om jullie een kijkje te geven achter de schermen van het basisonderwijs in Cambodja. Ik kan nu alvast verklappen dat het een ontluisterend beeld is.
Hierdoor zal ik iets achter de feiten aan gaan lopen, want vorige week heb ik namelijk drie dagen lang het Nationale Onderwijs Congres bezochte en heb ik de premier van het land. Hun Sen, aan mogen horen tijdens de afsluitende ceremonie. Hierop kom ik zeker terug. Aangezien deze beste man al bijna 30 jaar aan de macht is, maken deze drie weken uitstel ook niet meer uit. Een tipje van de sluier wil ik wel alvast oplichten, aangezien er vorige week verkiezingen in Nederland geweest zijn. Laten we heel, heel blij zijn dat het in ons democratisch land onmogelijk is, dat dit soort leiders boven komen drijven en dat politieke machthebbers met dictoriale trekjes (nog) geen kans krijgen om de macht te grijpen..
Tot slot zal ik in een paar zinnen de (politieke) situatie van het moment beschrijven.

Een bibliotheek voor Sandann Primary School
Dankzij twee goedgeefse families in Nederland, die 400 euro gedoneerd hadden, kon ik voor de tweede maal een school verblijden met een bibliotheek en een kast.
Wederom in nauwe samenwerking met de organisatie Room to Read, die gespecialiseerd is in het verzorgen van bibliotheken in ontwikkelingslanden, was er al vlot een school gevonden en gingen Navy (de vertaalster) en ik op 17 februari op kennismakingsbezoek. We vertrokken al vroeg op de motor en na een uur waren we aangekomen bij het 50 kilometer verderop liggende districtskantoor (DOE) in de gelijknamige districtshoofdstad Stoung.

(Stoung kent enorme dropout cijfers, die dit district koploper maakt in de provincie. Ik zal een aantal getallen uit de statistieken van vorig jaar noemen. Hopelijk zit je in een stoel, want van deze cijfers sla je stijl achterover. Zo is de dropout in grade 1 (In Nederland groep 3) al 11%, d.w.z. ruim één op de 10 leerlingen is vanaf groep 3 al van school en uit beeld. In grade 2 is dit cijfer 15.1%. In grade 6 (groep 8) is het percentage dropouts 28%! Dit waren dan alleen nog maar de getallen van de lagere school. De cijfers bij de lowery secondery school (lager voortgezet onderwijs) zijn helemaal schrikbarend: voor grade 7, 8 en 9 zijn die percentages namelijk: 38%, 24,5% en 31.1%. Duidelijk is dat er maar heel weinig jongeren op 15 of 16 jarige leeftijd nog een school bezoeken en doorstromen naar de higher secondary school, grade 10 t/m 12. Van deze uitgedunde groep houdt 21% het voor gezien in grade 10 en 9,4% in grade 11. Ben je eenmaal in grade 12 beland, zul je wel slagen, want dan is het dropout cijfer gezakt tot 3,6%, en bezit dit district opeens het laagste dropout cijfer van deze provincie. Lijkt me wel logisch, want over hoeveel leerlingen zullen we dan nog spreken en de overblijvers in grade 12 moeten wel super gemotiveerd zijn en over een enorm doorzettingsvermogen beschikken! Aangezien er in Stoung veel kansarme kinderen wonen en er op onderwijsgebied vele problemen zijn, heb ik een zwak voor dit district en is mijn focus vooral hierop gericht, mede doordat het ook nog redelijk te bereizen is op de motor. Kampong Thom is een van de grotere provincies in Cambodja en bezit 8 districten.)

Iemand van dit kantoor zou ons begeleiden naar de 10 km verderop gelegen school. Gelukkig konden we nog een stukje over de snelweg, maar de laatste kilometers gingen over een pad, dat je het beste kunt vergelijken met een crossterrein, nl. vol hobbels en waarbij je heel goed moest opletten om te bezien hoe je het “makkelijkst” een weg kon banen door het zand. Een meevaller was dat het spoor van je voorganger je soms in goede banen kon leiden. Af en toe had ik de nijging te gaan staan, zoals je ervaren crossers weleens ziet doen, maar daar heb ik maar niet aan toegegeven. Eindelijk waren we uitgehobbeld en kregen onze nieren de broodnodige rust en zagen we een langwerpig gebouw voor onze ogen: “Sandann Primary School”.
We verder verwelkomt door een hele jonge vrouwelijke directeur die er op dat moment als enige werkzaam was en wel tegelijkertijd aan twee klassen! Ze gaf les aan grade 3 en 4, (in Nederland groep 5 en 6), zo’n 55 kinderen, die ze over twee lokalen verdeeld had en die ze afwisselend bezocht. Dit was volgens haar “overzichtelijker” en rustiger, dan beide groepen in één lokaal les te geven. En inderdaad, de groep waarbij zij niet aanwezig was, was rustig aan het werk. Op mijn vraag wat er gebeurde als er een leerkracht ziek zou zijn, antwoordde ze zonder te verblikken of te verblozen, dat één leerkracht de hele school, die 167 kinderen bezit, zou lesgeven.
Grade 2 en 1 zouden ’s middags leskrijgen. Zijzelf geeft dan les in grade 2 (ruim 50 kinderen) en in grade 1, ook met zo’n 50 kinderen, staat een collega, die een halve dag werkt. Dit noemen ze hier een shift. De ene groep krijgt les van 7 tot 11, in dit geval grade 3 en 4, en beide andere groepen, grade 1 en 2, zijn ’s middags van 1 tot 5 op school. Iedere maand wisselt dit, zodat volgende maand grade 1 en 2 ’s morgens naar school gaan en grade 3/4 ’s middags. Hierbij moet bedacht worden dat de kinderen ook op zaterdag naar school gaan. Op deze wijze wordt gewaarborgd dat er voldoende uren lesgegeven wordt. Tevens is er een pre-school aan deze school verbonden, ook deze zit deze maand in de middagshift en deze groep telt 50 leerlingen. De oplettende lezer zal bemerkt hebben dat er geen grade 5 en 6 aanwezig is. Aangezien dit een “groeischool” is, zal er volgend schooljaar een grade 5 gecreëerd worden en een jaar later zal grade 6 het daglicht zien……., mits er een leerkracht wordt gevonden. Zo niet, dan zullen de kinderen onderdak moeten zien te vinden bij een school verderop….. Dit verschijnsel heb ik al bij meerdere scholen in Stoung gezien. Het gevolg is dat 10, 11 en 12jarigen behoorlijke afstanden moeten gaan afleggen voor het schoolbezoek, hetgeen de “dropout” weer in de hand werkt. Hierbij zijn we gelijk aangeland bij een van de grootste problemen waarmee de scholen in de zg. “rural area’s” (afgelegen gebieden) te kampen hebben: het gebrek aan onderwijskrachten en de (zeer) armoedige kwaliteit van het onderwijs!
Bovenstaande wordt mede in de hand gewerkt door het volgende gegeven. Na het behalen van het examen aan de leerkrachtenopleiding mogen de studenten met de hoogste cijfers kiezen waar ze gestationeerd willen worden. Hierdoor wordt er gelijk dit dubbele probleem gecreëerd: de “best opgeleide” leerkrachten verdwijnen naar de stedelijke gebieden, want daar wordt massaal voor gekozen en de overige “verse” leerkrachten worden vervolgens “gedwongen” geplaatst in gebieden, waar ze nauwelijks feeling mee hebben, vaak ver van hun huidige woonplaats. Het gevolg is, dat deze leerkrachten weinig gemotiveerd zijn en binnen de kortste keren een (onderwijs)baan proberen te vinden in de nabijheid van hun eigen familie, zodat er veel wisseling is en er in de afgelegen gebieden enorme tekorten aan leerkrachten zijn.

Op mijn vraag aan de jonge directrice wat voor haar het grootse probleem was in de dagelijkse praktijk, antwoordde ze niet: “het tekort aan leerkrachten, het tekort aan en de kwaliteit van de lesboeken, de uitpuilende klassen”, of iets van soortgelijke strekking, maar nam ze me mee naar buiten en bracht me naar een waterput, die naast de school staat. Deze was zo diep dat het water niet te zien was. Ze vertelde dat de put nu al bijna droog stond, terwijl de heetste maanden nog moesten beginnen. Ik was wel benieuwd naar de kwaliteit van het water en vroeg haar om een emmertje water te laten zien. Het duurde even voor de emmer naar boven gehesen was en de troebele vloeistof, die me getoond werd, zou ik absoluut niet definiëren als drinkwater. Vol ongeloof vroeg ik of deze vloeistof ook opgedronken werd. Dit beaamde ze, en zei erbij dat het niet voor niets haar grootste probleem was. Kinderen komen nogal eens zonder ontbijt op school en soms hebben ze ook niets gedronken en dan zijn ze overgeleverd aan deze vloeistof, die ik weiger drinkwater te noemen. Ze zou graag voorzien worden van waterfilters. Ik nam me voor dat als ik geld zou overhouden om deze ook aan te schaffen. Gelukkig zou het zover niet komen….. Teruggekomen bij een lokaal, liet ze me een ander probleem zien: enorme gaten in de betonnen vloer, een bekend verschijnsel, dat ik inmiddels kende in de hoofdwegen, maar nu kon ik het verschijnsel in een klas aanschouwen.

Ondanks het feit dat er maar anderhalve persoon aan deze primary school verbonden was, zagen de lokalen er verzorgd uit. Klassen waren gezellig ingericht, sommigen versierd met slingers en er hing veel beeldmateriaal aan de wanden. Hierdoor wordt er getracht een goede leeromgeving te creëren. Dit gaf me het geruststellende gevoel dat de bibliotheekboeken in goede handen terecht zouden komen. Diep respect voor deze jonge vrouw, die praktisch in haar eentje in de rol van directeur en leerkracht deze school, onder beslist geen makkelijke omstandigheden, zo draaiende kon houden. Tegelijkertijd maakt dit gegeven deze organisatie bijzonder kwetsbaar en je moet er maar niet aan denken, als haar iets zou overkomen……. Met een hoofd vol indrukken reed ik even later de hobbelweg en hoofdweg terug naar Kampong Thom.

Voorbereidingen en overdracht van de bibliotheekboeken op 14 maart.
Doordat ik op 11 oktober tijdens World Teatchers Day al eens eerder met dit bijltje gehakt had, wist ik welke stappen er ondernomen moesten worden. Bij deze school bleken het 2 stappen meer te zijn. Allereerst diende er een grondzeil gekocht te worden, waarop kinderen en Community leden en ouders op zouden kunnen gaan zitten, aangezien deze school geen Pagode om de hoek had, waar matten geregeld zouden kunnen worden. Tevens wilde ik iets doen aan de watervoorziening van de school en nam contact op met World Vision, die ook gehuisvest is in Kampong Thom. Doordat ik hier nu al ruim 9 maanden bivakkeer, leer ik steeds beter de weg te vinden en wist ik dat deze organisatie zich o.a. bezig houdt met “watersupply”. Ook kende ik er al iemand, die werkzaam is bij deze NGO, aangezien ik alle NGO’s, die iets met onderwijs van doen hebben in Kampong Thom en omgeving inmiddels aan de vergadertafel heb gekregen, om op deze wijze te trachten de krachten te bundelen. Ik liep er binnen en informeerde naar de kosten van een 4-tal waterfilters en kreeg onmiddellijk de wedervraag, waarvoor ik deze nodig had. Toen ik mijn probleem uitlegde, verzocht de behulpzame werknemer mij om de volgende dag terug te komen, zodat ik kon spreken met de persoon die hierover ging en ……. laat dat nou net de persoon zijn, waarmee ik aan de vergadertafel gezeten had. Om een lang verhaal kort te maken, er werd gekeken of er nog financiële middelen waren en het resultaat was dat Sandann Primary School zou worden opgenomen in het programma en voor de hete periode voorzien zal worden van minimaal 4 waterfilters, aangezien er nog gelden voorradig waren. Deze toezegging zou het extra cadeautje zijn, waarmee ik de school zou mogen verblijden.

Op 14 maart was het dan zover, de boeken zouden overhandigd worden. Wederom konden we gebruik maken van de POE-auto, zij het met een andere chauffeur, en dit maal geen gebroken glas bij het inladen van de kast, aangezien we de glazen schuifdeurtjes er vooraf uit hadden gehaald. Tevens werden we vergezeld van een werknemer van Room to Read, een collega van de POE, waar ik werkzaam ben en uiteraard Navy, de vertaalster. Deze voor mij onbekende chauffeur deed de naam “snelweg” alle eer aan en er werd nauwelijks afgeremd voor de kratervormige gaten en andere ongelijkheden. Dit had tot gevolg dat ik bij twee enorme hobbels, beide malen, met mijn hoofd tegen het dak knalde, dit tot grote hilariteit van de inzittenden. Ja, je zult het weten dat je één kop groter bent dan de gemiddelde Cambodjaan en op enige compassie hoef je niet te rekenen als dit eens slecht uitkomt. Na de afslag ging het op het hobbelige zandpad een heel stuk langzamer, maar desondanks werden we flink door elkaar geschud. Dit belette me niet om te zien, dat bij veel huizen kort naast de weg poppen, gevuld met stro, bij de toegangen tot de houten huizen stonden. Zoveel “Sara’s en Abrahams” had ik nog niet eerder bij elkaar gezien. Bij mijn eerste bezoek op de motor waren ze mijn niet opgevallen, maar dat zou wel komen doordat ik toen geheel gefocust was op deze hobbelweg, die veel vroeg van mijn stuurmanskunst. Bij navraag bleek dat deze figuren “the evil” tegen moesten houden en beletten dat “het kwaad/de duivel” de huizen zou bereiken, zodat de bewoners gevrijwaard zouden blijven van ziektes en andere tegenspoed.
Bij de school aangekomen, bleek dat we een half uur te vroeg waren. Dat kwam goed uit, zodat we alles in gereedheid konden brengen voor de overdracht. Het zeil werd uitgespreid en de kast en de dozen met boeken werden uitgeladen en klaargezet. Dit was amper klaar, of de kinderen druppelden binnen. Ook ouders en Community leden volgen snel. Ongelooflijk om te zien, dat alle aanwezigen op het zeiltje van 4 bij 5 meter plaats konden nemen en hoe gedisciplineerd dit plaatsvond.
Precies om 9 uur konden we van start gaan. De eerst 2 zinnen bij het voorstellen konden nog in het Kmeir, maar als vlot ging ik over op Engels en vertaalde Navy dit in het Khmeir. Het voordeel hiervan is, dat je tijdens de vertaling bedenktijd hebt voor het formuleren van de volgende zin in het Engels. Toch verbaas ik me er iedere keer weer over de “duur” van de vertaling. Soms zeg ik heel veel en is Navy in een paar seconden klaar en dan zeg ik een korte zin en blijft ze aan het woord. Tsja, mij rest niets anders dan er maar op te vertrouwen, dat zo’n beetje weergegeven wordt wat ik zeg.
Uiteraard begon ik mijn korte speech met een dankwoord voor de goedgeefse donoren uit Nederland, want zonder deze schenking zou ik hier niet gestaan hebben. Een meisje durfde het aan om een liedje te zingen voor de groep, nadat ik gevraagd wie het aan zou durven een Cambodjaans liedje te laten horen. Opvallend was dat tijdens deze voordracht de zaal verder stil bleef en ook de kinderen niet massaal mee gingen zingen. Ook had ik een paar kleine posters met de tekst: “Good Teachers, Good Students” meegenomen, om in de klassen op te hangen en liet een kind dit hardop voorlezen. Vervolgens werd er een doos met boeken geopend door een leerling, die moeilijk overweg kon met de schaar en even later vrolijk wegliep met een aantal boeken, die ik in zijn handen had gestopt. Hij dacht dat hij ze mocht houden en begreep niet dat ik had gevraagd of hij ze wilde laten zien aan het publiek. De aanwezigen zagen hier de humor wel van in, al ben bang dat het ventje even hevig teleurgesteld was, omdat hij de net verkregen “aanwinsten” weer terug moest geven. Nadat een andere leerling de kast onthuld had en ik aangekondigd had dat er binnenkort waterfilters geplaatst zouden worden op de school, werd de overdracht bezegeld door het zetten van een handtekening door de directrice en ondergetekende. Vervolgens nam de man van Room to Read het woord en werden de goedgeefse donoren uit “Hollan” nogmaals bedankt. Hij nodigde een leerling uit om een stukje voor te komen lezen uit een van de nieuwe aanwinsten en de jongen, die zich aanmeldde wist het publiek te boeien met zijn levendige voordracht. De werknemer van Room to Read zal het smalle schoolteam verder begeleiden bij het werken met de bibliotheekboeken in de praktijk, zodat er optimaal gebruik van gemaakt kan worden.
Vervolgens nam de chief of the Community het woord en bedankte iedereen. Hij was zo snel uitgesproken, dat eer ik mijn fototoestel gepakt had, hij al weer was gaan zitten.
Na de overdrachtsceremonie gingen de kinderen terug naar de klas. Wij zijn de oudsten gevolgd en hebben deze kinderen uit grade 3 en 4 allemaal een boek uit de collectie gegeven, zodat ze konden kennismaken met wat er zojuist overhandigd was. Net als bij de vorige school, die we voorzien hadden van deze boeken, kregen we een prachtig beeld voor ogen geschoteld toen alle kinderen aan het lezen waren: wat een enthousiasme bij de kinderen, wat genoten ze van al die nieuwe boeken, waarmee ze een andere wereld kunnen ingaan, even weg van de honger en armoede en lezen over dingen die ze in het normale leven niet meemaken. Ze smulden ervan en ik smulde even hard mee door het aanschouwen van dit tafereel. Na een half uur lieten we de lezende klas alleen met hun verkregen rijkdom.
De donoren uit Nederland kunnen tevreden zijn. De gelden zijn optimaal gebruikt en niets maar dan ook niets is er aan wat voor een strijkstok blijven hangen. De school is zo’n 500 boeken rijker, ruim 150 boektitels (iedere titel in drievoud) verdeeld over de grades 1 t/m 6. Net als bij de vorige school, zal ik over een tijdje eens kijken hoe er mee omgegaan wordt.

Mochten er families, scholen of instellingen zijn, die ook een school in Cambodja willen inrichten met een bibliotheek, kunnen deze contact met mij opnemen middels onderstaand emailadres. Ik zal gaarne behulpzaam zijn om aan eventuele donaties een zinvolle besteding te geven. Nogmaals voor 400 euro kan ik een complete bibliotheek inrichten, inclusief kast en instructiebijeenkomsten voor de teamleden van de school. Al is het een druppel op een gloeiende plaat, het onderwijs voor de kinderen van de desbetreffende school, krijgt hiermee een prima impuls en wordt enorm verrijkt met zo’n arsenaal aan boeken. Je zou dit iedere school en ieder kind in Cambodja gunnen! En……iedere cent komt aan op de juiste plek!

Op de terugweg ben ik even uit de rammelende auto gestapt om een foto te maken van zo’n beschermer van de bewoners van het huis, waar deze pop van stro dag en nacht voor staat te “waken”. Uiteraard zal ik jullie deze “Abraham” niet onthouden. Vervolgens stapte ik voldaan in en paste de rest van de weg goed op, zodat ik mijn hoofd niet weer zou stoten, om op die wijze het aloude spreekwoord over een ezel niet nog een keer bewaarheid te laten worden………..

Nieuwe manifestaties aangekondigd door oppositiepartij
Op 8 maart had de oppositie opgeroepen tot een dialoog (aangezien demonstratie verboden zijn) in hun thuisbasis “Freedom Park”. Deze dag was het internationale Vrouwendag. Er werden duizenden deelnemers verwacht, maar…….doordat er die ochtend een enorm cordon van militairen om het park gelegd was kon geen enkele geïnteresseerde in de dialoog het park bereiken.
Vandaag, 30 maart, heeft de oppositie het plan opgevat om een “people’s congress” te organiseren in Freedom Park. In een speech heeft Hun Sen al dreigend laten weten dat geen enkel geweld getolereerd zal worden en dat deze oppositiepartij met het organiseren van dergelijke acties buiten de wet aan het treden is.
Aangezien dezelfde meneer in het volgende verslag centraal zal staan laat ik het even hierbij. Laten we maar hopen dat “het congress” vandaag een goede afloop gekend heeft, tenminste als de “congresgangers” Freedom Park hebben kunnen bereiken…..


Met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse.
marcelger8@hotmail.com