Afscheid van "bamboo bridge", VSO in Cambodja en..

..uiteraard de verkiezingen
Morgen zijn de commune verkiezingen en vandaag, ook wel witte zaterdag genoemd, is er een eind gekomen aan de twee weken durende campagnes, die er aan vooraf zijn gegaan. Alle vlaggen, t-shirts en petjes zijn opgeruimd en het is een dag als stilte voor de “politieke” storm. Afgelopen weken is vooral de aandacht uitgegaan naar de twee hoofdrolspelers van de heersende CPP (Cambodian People’s Party), premier Hun Sen, en Kem Sokha van de oppositiepartij CNRP (Cambodia National Rescue Party) en waren er vele filmpjes van de dagelijkse manifestaties te zien op Facebook. De verkiezingen van morgen zou je kunnen vergelijken met de pas gespeelde Europa League finale Manchester United – Ajax. Het rijke machtige, gevestigde Manchester United (CPP) neemt het op tegen het “arme” jeugdige Ajax (CNRP). Meer dan 60% van de populatie is jonger dan 30 jaar en het merendeel van deze “generatie” wil “change”, maar waarschijnlijk spelen ze een “kansloze” wedstrijd morgen, met dien verstande dat de uitslag bepalend zal zijn voor de voorbereidingen op de nationale verkiezingen volgend jaar. Mocht de oppositie te veel stemmen krijgen, dan zal het ze knap moeilijk gemaakt worden in de voorbereidingen en sluit ik uitsluiting of verbod niet uit.……..

Vandaag is er niets maar dan ook niets, dat aan de verkiezingen van morgen doet denken, een hele rare gewaarwording na alle optochten van auto’s, motoren en trucks met vlaggende mensen. Overal is het rustig gebleven voor zover ik kan beoordelen en iedere partij heeft op zijn eigen wijze campagne kunnen voeren. Enkel werd de rust verstoord door dreigende taal en retoriek, bijvoorbeeld van de Minister van Defensie Tea Bahn, die “afgebroken tanden” beloofde aan politieke tegenstanders, die het zouden wagen om na de verkiezingen de straat op te gaan om tegen de uitslag te demonstreren. Hierbij zal hij met afgrijzen teruggedacht hebben aan de demonstraties na de nipte overwinning bij de landelijke verkiezingen in 2013. Ik was er toen getuige van en heb enkel vrolijke en carnavaleske “protestoptochten” gezien, maar blijkbaar is dat al tegen het zere been. Krampachtig wordt vastgehouden aan “orde en wet” en daar vallen op dit moment alle tegengeluiden onder. Natuurlijk deed ook Hun Sen een duit in het zakje door te verklaren dat hij “100 tot 200 mensen zal uitschakelen” om een nederlaag te voorkomen. In een 3 uur durende speech richtte hij vooral zijn pijlen op de oppositie en verklaarde voor de zoveelste maal dat de CPP de verkiezingen op alle niveaus moet winnen, zodat op deze wijze vrede en voorspoed gegarandeerd is. “Een overwinning van de oppositie heeft een burgeroorlog tot gevolg”. Hij vervolgde: “Het leger is geïnstrueerd om ieder protest na de verkiezingen de kop in te drukken. Het kost maar een paar ademstoten om het protest te neutraliseren. We zullen hun huizen platbranden”, zo klonk het dreigend uit de mond van de ex Khmer Rouge strijder. Dat Hun Sen hiermee zijn eigen wet, die het verbiedt om dreigende taal te gebruiken en beangstigende boodschappen uit te dragen in de twee weken durende campagne, overschrijdt, doet blijkbaar niet ter zake. Waarschijnlijk ziet hij met lede ogen aan op vele Facebook accounts, dat de oppositie tijdens massabijeenkomsten vele mensen op de been weet te brengen….. Het Nationaal Verkiezing Comité (NEC), dat toe moet zien op een goed verloop van de verkiezingen heeft al verklaard dat deze uitingen “tijdens een religieuze bijeenkomst” zijn gedaan en dat dit niet meetelt in de campagne, maar voegde er aan toe dat ze de zaak zullen onderzoeken. Ik durf de weddenschap met iedereen aan, dat deze uitspraken van de zittende premier geen gevolgen zullen hebben, maar o wee als ze van de oppositie waren geweest……..
Op het werk werd de POE werd steeds minder bemand hoe dichter we de verkiezingsdatum naderden. Er wordt namelijk verwacht, dat je je als overheidsdienaar in zal zetten voor de regeringspartij CPP. Doe je dit niet, of geef je te kennen de “tegenpartij” te stemmen, kun je een carrière bij een overheidsinstelling op je buik schrijven. Vandaar dat alle collega’s naar buiten toe CPP’er zijn. Of dat in het stemhokje nog zo is, kunt u bij een aantal, vooral werkend in niet leidinggevende posities, gerust betwijfelen.

Over ruim twee weken zal ik in het vliegtuig naar Nederland stappen en voor die tijd meld ik de uitslag van de verkiezingen en hopelijk zal ik, ondanks alle oorlogstaal, een “kalm” land achterlaten. Aangezien ik 3 weken in Nederland verblijf, zal de 3 wekelijkse informatiestroom uit Cambodja even stokken. Zodra ik terug ben, zal de draad weer opgepakt worden.

Ook dit Aziatische land maakt, net als veel van zijn buurlanden, een economische groei door. Helaas profiteert van deze toegenomen welvaart relatief gezien een klein deel van de bevolking, zodat je kunt spreken van een “scheefgroei”, omdat deze “toegenomen welvaart” veelal terecht komt bij degenen die het al voor de wind gaat. Er wordt volop gebouwd en door deze “bouwwoede” verliezen opeens “waardevolle” bouwwerken hun gebruikswaarde en/of worden achterhaald. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan de “bamboo bridge”, die ieder jaar opnieuw gebouwd werd bij laag water en een half jaar later afgebroken werd, als gedurende de regentijd het waterpeil stijgt. Het ziet er naar uit dat deze unieke brug, waarover zelfs auto’s rijden en die vele toeristen uit binnen- en buitenland trekt, voor het laatst te zien is geweest in Kampong Cham. Een plaats, 52 km van mijn huis gelegen, die ik regelmatig bezoek als ik de stilte van het dorp met de twee hoofdwegen zat ben en waar vele verslagen het daglicht hebben gezien, aangezien in deze stad de kans op stroomstoringen en het bijbehorende netwerkverlies aanmerkelijk kleiner is. Twee kilometer verderop wordt namelijk de laatste hand gelegd aan een vaste oeververbinding. Hoewel er nog volop gebouwd wordt aan deze brug, werd er tot mijn stomme verbazing al gebruik van gemaakt, ondanks het ontbreken van zelfs een reling………. Later hoorde ik, dat de komende verkiezingen hier de oorzaak van zijn. Dit zou de mensen gunstig kunnen stemmen om toch vooral op de regeringspartij te stemmen, die deze brug “voor de bewoners” gebouwd heeft……….. Verderop een eerbetoon aan de bamboe brug die sneuvelt in de “vooruitgang”.

Deze maal het verslag over VSO, met een korte blik in de POE, dat vorige keer in de koelkast geplaatst is. Zo zijdelings heb ik er wel eens naar deze organisatie verwezen, bijvoorbeeld bij het zoeken naar huisvesting, maar heb het belang van VSO (Volunteer Service Overseas) voor mijn uitzending en welbevinden in de anderhalf jaar Kampong Thom en in het jaar op deze stek nog nooit prominent voor het voetlicht gebracht, terwijl deze verslagen trouw op de VSO community geplaatst worden. Ik zal deze omissie in dit verslag trachten recht te zetten.

Op het eind nog twee opmerkelijke zaken waarover ik eerder bericht heb. De trouwe lezer zal zich het verhaal van de gevallen douanier nog wel herinneren, ik kan nu alvast verklappen dat het niet goed met hem is afgelopen. Tevens een logische ontwikkeling, die ik beschreven heb bij de devaluatie van de oknha. Zou Hun Sen dan toch stiekem meelezen?

Het einde van de “bamboo bridge”
Zeg je Parijs, dan denk je automatisch aan de Eiffeltoren. Noem je in Cambodja de plaats Kampong Cham, dan wordt daar in een adem de “bamboo bridge” bij genoemd. Kampong Cham, een rustig stadje aan de brede rivier de Mekong, met uitzicht op een reusachtig eiland middenin de rivier, Koh Paen genaamd, waarop zo’n 1000 families leven en waarvoor deze rivier zich even splitst, om na het passeren van dit stuk land, weer als één brede baan verder te stromen. Ieder jaar in het droge seizoen, als de rivier te ondiep dreigt te worden voor de veerboot, wordt er een kilometerlange brug van bamboe gebouwd om het eiland met het vaste land, in dit geval Kampong Cham, te verbinden. Dit is al decennia het geval en veel generaties zijn met deze jaarlijks terugkerende brug groot geworden. Volgens de overlevering gaat dit bouwen terug tot 1940. Alleen tussen 1973 en 1986 is de brug niet verrezen, vanwege de overheersing van de Khmer Rouge en de daarop volgende burgeroorlog.
Duizenden bamboepalen, bijeengehouden door metalen draden, vormen het skelet, waarop 4 lagen bamboematten zijn gelegd, die zo’n 4 ton aan gewicht kunnen dragen, waarlijk een prestatie van hoogwaardige techniek. Zelfs auto’s en kleine vrachtauto’s bereiken zonder problemen de overzijde op een van de 2 aangelegde banen. Het bamboe buigt mee, breekt niet, en hierdoor lijkt het wel alsof je “op een golf gedragen” wordt als je met de motor naar de overkant gaat. Tevens overstemt een “knisperende” geluid, het geronk van je motor. De bouw van de brug kost ieder jaar zo’n 50.000 dollar en daarbij moet ook nog eens het voortdurende onderhoud bijgeteld worden. Dit wordt terugverdiend door het heffen van tol. Heen en terug op de motor kost omgerekend een halve euro en voor buitenlanders geld het dubbele tarief. Het verdwijnen van de brug verdeelt de bevolking van het eiland in twee groepen. De meesten zijn dolblij met de brug, omdat die gratis is en de tolheffing tot het verleden gaat behoren. Anderen kijken er met een nostalgische blik naar en zien iets voorgoed verdwijnen waarmee ze zijn grootgebracht en dat doet ze pijn. De eilandbewoners die aan de route van de bamboe brug wonen zien vele inkomsten van de toeristen verdwijnen, want de zuidelijke brug ligt 2 kilometer verderop en zij beseffen dat het stil zal worden voor hun huis.
Nu de brug al “vroegtijdig” opengegaan is, is het inderdaad angstvallig rustig geworden op deze oeververbinding. Door de overvloedige regens, die al voor het begin van het regenseizoen gevallen zijn, zal de afbraak van de brug dit jaar snel plaatsvinden. Op mijn vraag aan de eigenaar wat er met de bamboeresten gebeurt, komt het stellige antwoord: “Dat wordt met de rivier meegegeven”.
Het gemeentebestuur van Kampong Cham vreest dat met het verdwijnen van de “bamboo bridge” ook vele toeristen deze plaats gaan mijden en dat de stad hierdoor inkomsten mis zal lopen. Toch is het bestuur niet van plan om de kosten van deze jaarlijs terugkerende brug te gaan dragen, zodat hiermee het doodvonnis is getekend en de brug zeer binnenkort nostalgie zal zijn. Dit is de prijs die betaald moet worden voor de “vooruitgang”. Gelukkig heb ik de foto’s nog.
(Met de eigenaar had ik afgesproken om terug te keren als de afbraak zou beginnen, zodat ik er getuige van kon zijn. Helaas besliste het lot anders en spoelde het wassende water vorige week een groot deel van de brug weg, voordat de ontmanteling plaats kon vinden. Of hierbij opzet in het spel is, kan ik niet beoordelen, maar zeker is dat de rivier een groot deel van het bamboe heeft meegenomen en dat de brug nog enkel herinnering zal zijn.)

VSO in Cambodja
In dit verslag eens een kijkje achter de schermen bij VSO (Volunteer Service Overseas), waarvan het hoofdkantoor in Londen staat en waar in Utrecht de Nederlandse vestiging gehuisvest is. In mijn geval verzorgde VSO beide uitzendingen naar Cambodja en fungeerde de organisatie als een soort uitzendbureau, aangezien UNICEF de baan financiert. Dit geeft gelijk het omslagpunt weer, waar VSO afgelopen jaren in toenemende mate mee te maken heeft gekregen, aangezien de vanzelfsprekende geldstromen vanuit de publieke sector opdrogen. Dit heeft tot gevolg dat de organisatie gedwongen wordt “commerciëler” te denken. Hier is niks verkeerds mee, als men maar vast kan blijven houden aan de eigen doelstellingen en niet gaat kiezen voor bijvoorbeeld “kortere uitzendingen”, die commercieel wel interessant kunnen zijn, maar weinig meerwaarde generen aan de ontwikkeling van het beoogde land.
Uitgangspunt is dat door het delen van kennis het land vooruit geholpen wordt en dat daarmee de armoede bestreden wordt. Dit delen van de kennis spreekt mij nu juist zo aan. Eigenlijk moet je tijdens de plaatsing jezelf overbodig zien te maken, zodat in mijn geval de lokale overheid het heft in eigen hand kan nemen. Het lastige hierbij is dat de mensen op “posten” zitten, waarvoor hun kennis nooit getest is. Ze hebben zich “ingekocht” op de baan of ze hebben goede relaties met invloedrijke mensen. Als je je ingekocht hebt, vooral op hoge posities gaat het om veel geld, wil je dat ook ten gelde maken en dan komt in dit geval “onderwijs” beslist niet op de eerste plaats. Gelukkig heb ik in deze “duisternis” een paar lichten gevonden waarmee ik enige vooruitgang hoop te boeken. Het moge duidelijk zijn dat in deze corrupte sferen enkel kleine stapjes mogelijk zijn. Wellicht zou je je af moeten vragen hoe duurzaam onze inzet is en wat de waarde is van dit project, afgemeten aan de energie en geld dat erin gestopt wordt. Door deze omstandigheid is mijn blik meer naar beneden gericht en tracht ik bij de districtskantoren en schooldirecteuren de nodige kennis over te dragen. Hoe lager je in de rangorde komt hoe gemotiveerder men veelal is en des te schrijnender de omstandigheden zijn, waarin gewerkt moet worden. Tevens werk ik veel samen met NGO’s die zich in mijn provincie met onderwijs bezig houden en in de meeste gevallen gedrevener zijn en meer hart voor het onderwijs tonen dan vele POE medewerkers.
In de aanloop van de baan in Kampong Thom heb ik tweemaal een driedaagse gevolgd, waarbij je d.m.v. een training voorbereid wordt op het werken en leven in een land dat qua cultuur sterk verschilt met het “Hollandse” leven. Tevens leerde ik daar mensen kennen met dezelfde drive uit allerlei sectoren va de samenleving. Artsen, juristen, leerkrachten, directeuren van scholen gaven een prima mix, waarbij het tot interessante gesprekken kwam. En doordat we als “gelijkgestemden” bij elkaar waren, hoefde ik niet uit te leggen waarom ik tot deze stap gekomen was, terwijl ik buiten die 4 muren, niet anders deed. Helaas zijn deze waardevolle trainingen “wegbezuinigd” en volg je deze training nu grotendeels online, wat in mijn ogen een enorme verschraling is. Het assessment, dat in mijn geval een hele dag duurde en waarbij ook Ellen, mijn vrouw, geïnterviewd werd, is teruggebracht tot een online sessie. Doordat ik voor de tweede maal uitgezonden werd mocht ik al deze on line “voorbereidingen” gelukkig overslaan.
In Phnom Penh, de hoofdstad van Cambodja, staat het regiokantoor. Hier wordt je ontvangen als nieuwkomer, volg je een maand de zogenaamde “in country training” om je wegwijs te maken in het land en het toekomstige werk. Hierin zat tevens een 12-daagse “taalles”, die een aantal jaren daarvoor nog een aantal maanden was, waarin in een te korte tijd, de eerste beginselen van de Khmertaal aan bod komen. De inkt van deze zin was nog niet opgedroogd, of ik vernam van een Hollandse nieuwkomer dat zijn hele training, inclusief taalles teruggebracht was tot anderhalve week. Wederom een enorme verschraling en wat ben ik blij dat ik nog één maand deze uitgebreide training heb ondergaan. De band, die gedurende deze maand met andere nieuwkomers gesmeed wordt is zeer hecht, helpt je door veel aanpassingsvragen heen en zorgt ervoor dat je elkaar later op blijft zoeken en betrokken met elkaar blijft, gedurende de hele termijn dat je in Cambodja bent. Ook deze training hoefde ik niet over te doen.
Naast het onderwijsprogramma, zijn er ook vrijwilligers in “livelihoods” en “governnance” aanwezig. Er verblijven zo’n 40 vrijwilligers in het land voor VSO, waaronder 5 Nederlanders, verspreid over de diverse programma’s. Een vast aantal hiervan, is net als de kantoormedewerkers gesitueerd in Phnom Penh en deze groep ziet elkaar regelmatig. Dit in tegenstelling tot mensen die, net als ik, verspreid over dit land, dat vier maal zo groot is als Nederland, gestationeerd zijn. Mijn dichtstbijzijnde collega, toevallig ook een Nederlander, zit ruim 100 km bij mij vandaan. Gemiddeld reis ik zo eens in de maand af richting hoofdstad, die ruim 150 km van mijn thuisadres verwijderd is, voor overleg op het VSO kantoor en andere meetings. Deze afstand en de “snelle” rotatie van mensen zorgt ervoor dat het niet makkelijk is om een band te smeden tussen de aanwezige veldwerkers onderling en met de “stedelingen”. In tegenstelling tot vele andere NGO’s bezit VSO geen enorme four wheel drive auto’s, maar is er slechts één oudere wagen, die er vier jaar gelden ook al was. Er wordt op “de kleintjes”gelet en niet met geld “gesmeten”, zoals tot mijn ontsteltenis soms bij andere “hulporganisaties” kan aanschouwen.
Normaliter, als ik Phnom Pehn bezoek, stap ik in de vroege ochtend in één van de taxibusjes, die voor mijn huis langsrijden en in het dagelijks taalgebruik “killing taxies” (Pedach Prelun) worden genoemd, aangezien ze zo snel mogelijk, met zo veel mogelijk mensen aan boord, de finish willen bereiken. De laatste keer ben ik echter op de motor naar deze hoofdstad gereden, een afstand van 152 km, om het 10 jaar oude model om te ruilen voor een gloednieuwe. Aangezien ik vanaf nu iedere werkdag totaal zo’n 50 km af moet leggen, leek het VSO verstandig dat ik dit op een nieuwer model zou doen. Het leek ze minder verstandig dat ik zelf die afstand zou overbruggen op de motor, maar uiteindelijk werd er groen licht gegeven. Op deze wijze kon ik op de terugweg gelijk wennen aan het nieuwste model. Bedankt VSO! In de 11 maanden ervoor had ik ruim 6000 km op de motor gezeten, terwijl ik deze alleen maar voor de langere afstanden gebruikte. Inmiddels staat er na 4 weken 1500 km op de teller…….
Dit regiokantoor regelt de visa verlengingen, je maandelijkse tegemoetkoming, persoonlijke claims waaronder de maandelijkse huur van je woning, claims n.a.v. gegeven trainingen en kun je er met al je vragen daar terecht. Het kantoor, dat voornamelijk Cambodjaanse werknemers op de werkvloer telt, is een onmisbare schakel voor mij en de collega’s en een vast punt waarop we terug kunnen vallen. Bij ernstige ziekte regelen zij de opname in een ziekenhuis in Bangkok of de repatriëring naar huis. Gelukkig heb ik op dat gebied nog nauwelijks een beroep op dit kantoor behoeven te doen.
De Nederlanders genieten een bepaalde reputatie binnen de VSO vestiging. Ik laat even in het midden of we daar al dan niet trots op moeten zijn. De Cambodjaanse collega’s zijn beleefd en het woordje “nee” zullen ze niet gauw in de mond nemen. Om hun diepste roerselen te bereiken zul je dus door moeten vragen d.m.v. open vragen. Op deze wijze kom je het verst, al moet je niet gek opkijken, als het in de uitvoering toch anders gaat. Tevens zijn er hier veel Filippijnse Volunteers aan het werk en enkele Afrikanen. Laten deze nou net als de Cambodjanen niet gauw het achterste van hun tong laten zien. Nederlanders en in iets mindere mate de paar Britse collega’s zijn uit totaal ander hout gesneden, gaan graag de discussie aan, stellen “vrijpostige” vragen, zijn direct en steken hun mening niet onder stoelen of banken. Kritische mails worden hier dan ook “Dutch mails” genoemd, aangezien ze kunnen afwijken van mailwisselingen die men hier gewend zijn. Kunnen zij iets leren van onze aanpak of moeten wij ons geheel aanpassen en onze werkwijze verloochenen. De waarheid zal wel ergens in het midden liggen……..
Doordat we gezegend zijn met een Project Assistent, die het vertaalwerk doet, brengen we hem of haar bedoeld en soms ook onbedoeld “westerse” (culturele) vaardigheden bij en het is mijn ondervinding dat ze dit zeer op prijs stellen, want dat is veelal ook de reden van hun sollicitatie geweest. Dit is een vorm van ontwikkelingswerk, die zeker niet onderschat moet worden, want het kan grote invloed hebben op de persoonlijke levens van deze jonge mensen. Omgekeerd geven ze mij ook een kijkje in de Cambodjaanse samenleving en hier kom ik zeker nog op terug.

De “gevallen” douanier en de devaluatie van de Oknha
Op 18 februari In het verslag “Schrikbewind verpakt in een soap”, heb ik de Facebook hype van de “overreden” douanier vermeld, die voor een stilstaande auto van een oppositie politicus op de grond viel en zich met een nekbrace liet afvoeren. Hierbij heb ik de vraag gesteld of deze man ook met een bevordering beloond zou worden voor zijn toneelcapaciteiten, net zoals de 3 bodyguards, die 2 politici van de oppositiepartij het ziekenhuis in hadden geslagen, vlak na hun vrijlating. Deze officier is niet bevorderd, maar op de vlucht geslagen, nadat hij met een dienstpistool een collega, waarmee hij ruzie kreeg, in zijn schouder had geschoten. Een dag later maakt de minister van Binnenlandse Zaken bekend dat de schutter ontslagen werd en vervolgd zou worden. Waarschijnlijk is hij de nabijgelegen grens over gevlucht en houdt hij zich schuil in Thailand. Dat wil maar zeggen, dat niet iedereen bevorderd wordt, die politici van de oppositie “aanpakken”, maar geeft wel aan dat deze mensen het nieuws weten te vinden…..

Het verslag dat gesplaatst is op 22 oktober vorig jaar en als titel: “De devaluatie van de Oknha”, meekreeg, is blijkbaar ook Hun Sen onder ogen gekomen, want…… het bedrag om deze eretitel te mogen dragen in Cambodja, is fors naar boven bijgesteld. Doordat het kopen van deze eretitel tot voor kort maar $100.000 dollar kostte en de zelfverrijking onder de toplaag flink is toegenomen, mede door de gestegen welvaart, dijde het aantal oknhas spectaculair uit. Waren er in 2004 nog maar 20 in heel het land, in 2014 was dit aantal toegenomen tot ruim 700. In het genoemde verslag kunt u de gehele versie terug lezen.
In een decreet, gedateerd op 20 maart 2017, ondertekent door Hun Sen, wordt aangekondigd dat de minimum donatie voor het verkrijgen van de eretitel “oknha” opgehoogd wordt van $100.000 tot het bedrag van, schrik niet, $500.000. Blijkbaar kunnen dergelijke bedragen in dit “ontwikkelingsland” opgehoest worden voor enkel een eretitel en bewijst maar weer eens dat de economische groei met name bij enkelen terecht komt…….

Help……te veel om op te eten, weigeren geen optie
Twee dagen voordat ik naar Phnom Penh af zou reizen kreeg ’s avonds een flinke tros bananen bij het restaurant waar ik dagelijks de maaltijd nuttig. Fijn, om bij het ontbijt een banaantje te nemen. De volgende dag had ik een vergadering in een plaats 30 km verderop, die Sokyou en ik bereikten in de stromende regen. Voor de vergadering overhandigde de directeur van Room to Read, de organisatie waarmee ik de bibliotheekboeken overdraag aan de scholen, mij een zak met een flink aantal grote mango’s uit naam van haar moeder, een vrouw, die mij totaal onbekend is. Na de vergadering probeerde ik de helft van de zak aan Sokyou te slijten, maar zij vertelde me dat ze thuis al genoeg mango’s heeft. ’s Avonds heb ik nog maar net de maaltijd beëindigt of de eigenaresse van het restaurant komt met een zak “rijstekoeken” aan. Normaliter breng ik alles wat ik niet op kan eten naar het kantoor en verdeel dat onder de collega’s. Een geste die ze wel kunnen waarderen en op deze wijze “compenseer” ik iets voor de zaken waarmee zij aan komen dragen en waarvan ik driekwart weiger, omdat ik niet 10 kilo zwaarder terug wil komen naar Nederland. Terwijl ik dit zit te tikken na het avondeten met naast mij een kopje thee, komt de medewerkster van het guesthouse met een schaal jackfruit op mij af en overhandigt mij dit met een glimlach. Heerlijk fruit en zo lief, maar ik zit al zo vol..... Eerst maar een fotootje van al deze ontvangen heerlijkheden en een strategie bedenken, waarbij ik niets hoef weg te gooien. Zo ging ik de volgende dag met 4 bananen, een volle zak mango’s en de rijstekoeken naar Phnom Penh……. Wellicht maar een lunch overslaan……. Het is echt ongelofelijk wat deze mensen je allemaal toe willen stoppen. Mensen die het materieel en financieel zo veel minder hebben. Het maakt je verlegen en doet je ten volle beseffen dat dit toch wel een hele “rijke” cultuur is, die op deze wijze “ontwikkelingshulp” geeft aan mij……..
Met deze laatste woorden wordt de oorlogstaal aan het begin van het verslag iets geneutraliseerd en hopelijk zal het na de verkiezingen “buigen” worden, om in “bamboetaal” te spreken en zal het niet barsten…..

met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse,
marcelger8@hotmail.com
www.bibliothekenvoorcambodja.nl