Dieren om en in het huis

Terug op het honk
Na een “rondreis” van drie weken met Ellen door Vietnam, waarbij we in dit langwerpige land ruim 1500 kilometer afgelegd hebben, heb ik met hernieuwde energie de dagelijkse werkzaamheden opgepakt en tevens de pen voor een nieuw pakket aan verslagen.
Begonnen in het hoge noorden, zijn we afgezakt tot het diepe zuiden en hebben genoten van ons samenzijn, na ruim 5 manden gescheiden geleefd te hebben, van het snuiven aan de Vietnamese cultuur en van de verscheidenheid aan landschappen die zich voor onze ogen ontrolde. Hierbij moest de knop bij mij wel om, zodat ik me als toerist kon gaan gedragen met het bijbehorende uitgavenpatroon. Volgens velen: niks zo saai als het bekijken van andermans vakantiefoto’s, dia’s en het aanhoren van de verhalen, dus ik zal u niet vermoeien met onze belevenissen. Tijdens deze vakantie zijn er wel een paar vragen gerezen, die constant door mijn hoofd blijven zoemen en hiermee zal ik u wellicht toch vermoeien, maar dat is dan het enige naar aanleiding van dit uitstapje…
Gedurende de reis door dit land viel het mij op dat ik geen enkel teken gezien heb van buitenlandse hulp aan deze communistisch geregeerde staat. (Trouwens ook geen uiterlijk vertoon van puissante rijkdom: Rolls- Royces, Jaguars en andere exclusieve auto’s ontbraken in het straatbeeld). Terwijl je in Cambodja, bij wijze van spreken, op iedere straathoek een dikke, vette NGO auto, vaak voorzien van fore-wheel drive, ziet, is Vietnam van deze “hulporganisaties” verstoken gebleven. Desondanks heeft dit land afgelopen decennia een economische groei meegemaakt, die zijn weerga niet kent. Beide landen hadden zo’n 30 jaar geleden een beroerde startsituatie. Alle twee zwaar gewond na een afschuwelijke oorlog. In het War Museum in Ho Chi Minhstad (in de volksmond nog steeds Sai Gon genoemd) en in het Genocide Museum en de Killing Fields nabij Phnom Penh, worden de herinneringen hieraan “levend” gehouden. De bezoeken hieraan zijn behoorlijk confronterend en aangrijpend. Hoe is het mogelijk dat Vietnam zich aan zijn eigen haren omhoog getrokken heeft en begonnen is aan een enorme groeispurt, terwijl Cambodja, ondanks alle goedbedoelde NGO-hulp, nauwelijks vooruitgang geboekt heeft t.o.v. de omringende Aziatische landen, zodat je dit land met recht het Bulgarije van Europa kunt noemen? Heeft al deze hulp wel enige zin bij een regering, die enkel uit is op financieel eigen gewin? Dienen de NGO’s alhier zich niet eens flink achter de oren te krabben en te onderzoeken, wat ze de afgelopen decennia “duurzaam” hebben bereikt in dit land, dat vergeven is van de corruptie? En wellicht een nog confronterende vraag: werken ze door hun aanwezigheid er zelfs niet aan mee? (Neem bijvoorbeeld het MOU, Memorandum Of Understanding, de overeenkomst met de regering, die alle NGO’s dienen te ondertekenen. Deze overeenkomst begint steeds meer op een wurgcontract te lijken en de lijst van verplichtingen t.a.v. de NGO’s wordt ieder jaar groter en dit maakt het de regering steeds makkelijker om “kritische” NGO’s, die bijvoorbeeld de mensenrechten aan de kaak stellen, het land uit te zetten.) Ben bang dat het antwoord op al deze vragen onthutsend kan zijn en kom hier zeker op terug, aangezien ik zelf ook een radertje ben in het geheel van de “hulpverlening”.

Bij terugkomst bleek dat mijn werkzaamheden op een andere manier vormgegeven gaan worden. Hopelijk blijft het mogelijk om tot het “basisniveau” af te dalen door bijvoorbeeld directeuren te trainen, zodat ik op deze wijze praktische ondersteuning kan blijven geven aan de mensen, die zich aan de onderkant van de samenleving bevinden en dit steuntje in de rug het meeste nodig hebben, want ze worden al o zo vaak overgeslagen en/of vergeten.

Tevens werd ik bij “thuiskomst” verblijd door de mededeling van een jongen uit België, die ik een aantal jaren geleden in Kampong Thom ontmoet heb, toen hij daar werkzaam was. Gezamenlijk met zijn vriendin wilde hij tijdens kerst geen “nutteloze” cadeaus ontvangen, maar hebben ze geld ingezameld in een schoenendoos t.b.v. bibliotheken voor Cambodja. Laat dat bedrag nou opgelopen zijn tot 400 dollar. Een prima initiatief, waar ik beiden heel dankbaar voor ben. Hierdoor heb ik nog voor 3 bibliotheken geld in de pocket. Het er op lijkt dat er eindelijk een eind is gekomen aan de regenval, zodat ik de scholen over droge wegen kan gaan bezoeken. Bibliotheek 17 t/m 19 komen er aan…...

Ik zal u ditmaal ook niet lastig vallen met “het nieuws” uit Cambodja, dat uiteraard gewoon doorgang gevonden heeft en wederom een aantal opmerkelijke zaken aan het licht gebracht heeft, die “soapachtig” aandoen, ware het niet dat de impact voor individuen, meestal oppositieleden, groot is. Dit maal houd ik het luchtig en dicht bij huis en zal eens een andere kant van het leven belichten.

Dieren om en in het huis
Op 7 oktober 2013 verscheen een verslag met eenzelfde titel. Het is niet zo dat ik geen stof heb en me genoodzaakt voel tot het kopiëren van titels, maar ook in mijn huidige woonplaats spelen dieren zeker een rol in het dagelijkse bestaan. Alhoewel de titel een kopie is, zal de inhoud dat beslist niet zijn. Zal jullie niet langer in spanning laten en een aantal dieren aan u voorstellen. Helaas loopt het voor een flink aantal slecht af, zodat “dierenleed” wellicht een betere titel geweest zou zijn.

In de vroege ochtend, tijdens mijn ontbijt, dat ik voor het huis nuttig, is al het nodige dierenleven te bespeuren. Zo marcheert er nogal eens een colonne van 30 tot 40 grote bosmieren netjes in een lange rij voor mijn tafel langs, op zoek naar eten vermoed ik. Prachtig zoals ze achter “de leider” aanstappen en deze blindelings lijken te volgen. Even later passeert een aantal kippen, die al van de stok zijn, vergezeld van één of meerdere hanen, zij het dat één haan nabij de kippen loopt, en de andere belangstellenden op afstand houdt. Deze haan doet weinig moeite om voedsel te vergaren, want hij heeft meer oog voor het vrouwelijk schoon rond hem heen. Zijn pogingen om een kippetje te verschalken stranden telkenmale, want de dames hebben wel iets anders aan hun hoofd: al pikkend zoeken ze voedsel en zijn de “hongerige” haan telkenmale te snel af. Na ieder opgelopen blauwtje gaat zijn kop omhoog, gooit er een forse kukeleku tegenaan en meneer doet alsof er niets aan de hand is en stapt trots verder, of hij botviert zijn frustratie op de andere hanen, als die in zijn ogen te dichtbij komen…… Maar o wee als deze dames toevallig gelijktijdig te tafel passeren met de colonne bosmieren en deze lopende voedselketen in het vizier krijgen. Ze zijn er als de kippen bij en peuzelen ze één voor één op, geen enkele overlevende blijft er achter. Op deze wijze heb ik diverse colonnes vernietigd zien worden en speelde zich, als ware de stoep een podium, een ware tragedie vlak voor mijn ogen af. De kleine huismier, die in veel grotere getale rondloopt, ontsnapt aan het zicht van de, wellicht bijziende dames, want deze worden over het hoofd gezien tijdens hun “rooftochten”.

Op een ander moment hoorde ik op de vroege ochtend, het zal een uur of 6 zijn geweest, een doffe dreun vanaf de snelweg, die zo’n 150 meter afstand voor mijn huis langsloopt, gelukkig met daartussen en grote veranda en een tuin, die me het zicht op de weg grotendeels ontnemen. Ik besteedde er verder geen aandacht aan en ging een minuut of 5 later een vers broodje halen voor het ontbijt. Toen ik al fietsend bij de uitgang van het guesthouse kwam, zag ik vrijwel onmiddellijk de oorzaak van de klap langs de weg liggen. Een forse hond was zojuist aangereden, de automobilist blijkbaar door- of al weer weggereden en zijn vermoedelijke baasje klopte het levenloze beest, waarbij geen uiterlijke verwondingen te zien waren, als een soort van afscheid in zijn nek. Ik was verbaasd over zoveel dierenliefde, want ik heb tot op heden nauwelijks een hond geaaid zien worden. Ik kocht mijn dagelijks broodje aan het eind van de straat en 5 minuten later was ik terug bij de ingang van mijn onderkomen. Het tafereel was inmiddels gewijzigd. Er bevonden zich nu meer mensen rond de dode hond en er stond een brommer geparkeerd met een houten opbouw op de duozit, als een soort bagagebox. Ik stopte even om de gebeurtenissen af te wachten. De waarschijnlijke eigenaar van de hond, die zojuist het beest nog zo liefdevol beklopte, ontving wat bankbiljetten van de eigenaar van de motor en vervolgens werd de hond door hem op weinig elegante wijze bij de poten gepakt en achterop het houten frame van de brommer gedeponeerd. Ik had genoeg gezien, ging naar mijn ontbijt met het idee dat deze hond binnenkort ook wel eens als maaltijd zou gaan dienen. Toen ik dit verhaal even later op het werk aan Khemra, de vertaler, verkondigde en dit bange vermoeden uitsprak, reageerde hij voor zijn doen nogal heftig. Blijkbaar verraadde mijn gezicht hoe ik hierover dacht en voelde hij zich in de verdediging gedrongen. Hij stelde me achterelkaar de volgende vragen: “Het is toch een dier? Jullie eten toch ook koeien of schapen? Waarom kun je een hond niet eten en andere dieren wel, dit is gewoon vlees of niet soms?” Vanuit deze optiek gezien, kon ik niet anders dan hem gelijk geven en was ik blij dat ik zelf helemaal geen vlees eet, zodat ik hier gewild of ongewild nooit hondenvlees op mijn bord zal vinden. Later hoorde uit diverse Cambodjaanse monden dat dit vlees best lekker is en dat ik beslist wat gemist heb door het niet te eten…… Westerse eigenaars van grote honden, vertelden me al eerder, dat ze hun beesten goed in de gaten moesten houden en van één hondenbezitter hoorde ik, dat zijn hond op een dag daadwerkelijk gestolen was en volgens zijn zeggen in de vleespot was beland. Trouwens met een beetje goede wil kun je in dit land ook slang, schildpad, kikker, spin en allerlei soorten insecten consumeren. (Toen Ellen en ik in Vietnam Elephant Ear voorgeschoteld zouden krijgen tijdens een excursie, bleek dat gelukkig een vissoort te zijn, die rechtopstaand in een rekje genuttigd werd, door het “vlees” er van beide kanten af te schrapen)

Bij het volgende voorval blijf ik bij de hond en keer ik terug naar de kip. Op een dag was ik aan het werk op de POE en ging ik even naar buiten om het toilet te bezoeken, dat tussen twee gebouwen geplaatst is. Opeens hoorde ik een angstig gekakel en zag ik dat één van de honden, die hier dagelijks rond de gebouwen loopt, een kip gegrepen had en zag het beestje nog wat na fladderden in zijn bek. Het drama vond plaats voor het achterste schoolgebouw van de POE, waarin enkele gezinnen woonachtig zijn. Uit één van de voormalige lokalen snelde een vrouw, die de inmiddels levenloze kip uit de kaken van de hond “bevrijde” en met het slappe beestje terug het huis in ging. Het hele voorval had nog geen halve minuut geduurd en ik was de enige getuige. Ik ging maar even door waar ik mee bezig was en toen ik bij terugkeer deze gebeurtenis meldde aan mijn collega’s, waren ze nauwelijks onder de indruk en de enige vraag die me gesteld werd, was: ” Woog de kip meer of minder dan een kilo?” Hierop moet ik heel dom gekeken hebben, want de vraag werd herhaald. Ik stond met de mond vol tanden. Laat ik daar nou niet op gelet hebben. Blijkbaar is een kip van meer dan een kilo zwaar genoeg om geplukt en gebraden te worden. Ik beloofde mijn collega’s de volgende maal beter op te letten, mocht zoiets weer voorvallen, zodat ik ze het gewicht kon mededelen. De hond werd niets kwalijk genomen, want zijn gedrag werd verklaard door het feit dat hij wel jongen gehad zal hebben en daardoor agressief was geworden……..

Iedere avond zit ik na het avondeten voor mijn huis, luisterend naar muziek, een kopje thee drinkend, soms lezend of puzzelend, of wat werk voorbereidend, maar vaker werkend aan het verslag voor de weblog. Kortom, “never a dull moment”. Op één van deze avonden kijk ik toevallig naar beneden en zie ik op 5 cm afstand van mijn linkervoet een forse schorpioen lopen. Gelukkig had ik mijn voet niet verzet en deze gedachteloos bovenop het beestje geplaatst, want ik realiseerde me onmiddellijk dat een steek van zo’n beest heel pijnlijk zou zijn en wellicht de nodige consequenties kon hebben. Het beestje liep ondertussen doodgemoedereerd door en ik pakte snel mijn camera om er een foto van te maken. Het beestje verblikte of verbloosde niet toen ik op nog geen 30 cm hoogte een “flitsfoto” maakte en bewoog zich voort alsof er niets aan de hand was, nog onwetend over het dreigende onheil dat vervolgens boven zijn hoofd zou hangen. De eigenaar van het guesthouse, die tegenover mijn onderkomen op de veranda zat, kreeg door het geflits in de gaten dat er iets aan de hand was en kwam een kijkje nemen. Hij zag de schorpioen lopen en twijfelde geen moment. Hij pakte geen fototoestel, maar een lange steel, waaraan een vergrote versie van een schoffel zat en plaatste deze bovenop het zwarte beestje. Een hoop gekraak was het gevolg en op deze wijze kwam er een eind aan dit mooie, maar gevaarlijk bewapende, diertje. Gelukkig heb ik de foto nog……..

Iedere avond ga ik bij het laatste daglicht eten bij een restaurant dat aan een onverlichte zandweg ligt. De weg terug is heel donker, waarbij het losse lampje voorop mijn fiets nauwelijks voldoende licht geeft en enkel bedoeld is voor eventuele tegenliggers. Toen er overstromingen waren rondom mijn woonplaats, vertelde de restauranteigenaar mij op een avond voorzichtig te zijn op de fiets zo in het donker. Vervolgens wees hij mij op het gevaar van slangen, die door de hoge waterstand uit de holen verdreven worden en een veilig heenkomen aan het zoeken zijn. Tot dat moment reed ik iedere avond zorgeloos de weg in het stikkedonker terug, maar vanaf dit moment veranderde dat rigoureus en speurde ik inspannend de nauwelijks zichtbare weg af op zoek naar overstekende slangen. Zo transformeerde het zorgeloze ritje in één klap in een spannende avontuurlijke tocht. Uiteindelijk ben ik in die natte periode geen enkele slang tegen gekomen. Overdag kronkelde eenmaal een klein slangetje voor het voorwiel weg en ik zag een doodgeslagen exemplaar, ook ondermaats, voor mijn werkplek.

Aangezien in Cambodja vlees bij iedere warme maaltijd, inclusief het ontbijt, een grote rol speelt, zie je veel “veevervoer”. Kippen worden op zijn kop, de poten samengebonden, in grote bossen achterop de motor vervoerd. Bij hele lange tochten kan er een “rustmoment” ingelast worden. De kippen worden naast de snelweg in een schaduwrijke plek geworpen. Vervolgens wordt er wat water in hun opengesperde snavel geloosd, middels een trechter die er beslist niet zachtzinnig ingestoken wordt.
Varkens worden ook op de motor vervoerd en liggen dan geschoren en wel op hun rug op een houten plateau achter de rijder, machteloos met de poten omhoog en rijden op deze wijze “hun dood” tegemoet. Biggetjes worden in manden gestopt, die dwars achterop de motor geplaatst is en liggen daar soms met meer dan 10 boven en onder elkaar gepropt in.

Twee maanden geleden lagen nabij mijn huis opeens vele torren op hun rug met hun pootjes te trappelen. In het begin keerde ik er nog wel eens eentje om, maar toen ik in de gaten kreeg dat ze even later naar de muur liepen en zich weer om lieten rollen, blijkbaar om het leven definitief de rug toe te keren, ben ik daarmee gestopt. Het lijkt wel of ze net als de aangespoelde walvissen ervoor kiezen om te sterven. Blijkbaar hebben ze hun taak in het aardse leven volbracht. Dit lijkt me trouwens in sommige gevallen een erg pijnlijke keuze, want ik heb torren gezien met bewegende pootjes, terwijl ze onder de mieren zaten, die zich er al tegoed aan deden en ze dus levend verorberden.
Op een avond droogde ik mij na het douchen af en bij de rug aangekomen, sloeg ik de handdoek naar achteren om deze eens stevig heen en weer te bewegen. Maar wat was dat, i.p.v. een lekker schuurgevoel, leek het wel of er iets hards over mijn rug heen bewoog. Toen ik de handdoek nader onderzocht bleek er zich een enorme zwarte kever in vastgezet te hebben, die de schrobpartij niet overleefd had en de oorzaak was van een paar rode striemen over de rug. Dit was griezelen achteraf en feitelijk het enige beest, naast de traditionele m en m’s (muggen en mieren), die mijn huis binnendringen. Uit het verleden heb ik wel geleerd: ramen en deuren te sluiten en geen etenswaren in huis te bewaren…….

Afsluitend kom ik nog eenmaal terug bij de kip en de hond. Zoals u in eerdere verslagen heb kunnen lezen, heb ik in oktober en november veel op de weg gereden met de motor i.v.m. de trainingen aan directeuren in de provincie. Nu bleken er twee diersoorten onverwachts de weg op te kunnen rennen, inderdaad ik heb het al verraden, dat zijn de hond en de kip. Beiden met een totaal verschillende tactiek van oversteken. In de meeste gevallen staat de hond rustig aan de kant van de weg te wachten. Hij kijkt om zich heen en dan weet je dat die niet over zal steken. Als hij je niet ziet, druk je even op de claxon en de hond is zo geconditioneerd dat hij iets terugloopt en wacht tot de kust veilig is. Honden die langs de kant van de weg met elkaar spelen, hebben geen oog voor het verkeer en dan is de enige remedie: afremmen en claxonneren. Veel gevaarlijker is het echter als honden elkaar achterna zitten en dan vanuit het niets de weg op komen stuiven. Dit heb ik eenmaal mee mogen maken en het liep wonderbaarlijk goed af, omdat de achterst hond in volle vaart afremde en half op zijn achterwerk net achter mijn motor langs schoof, terwijl de voorste hond precies voorlangs langs kon schieten. Als je met zo’n 50 km per uur rijdt, kan een aanrijding desastreuze gevolgen hebben. Na het voorval dat zo wonderbaarlijk goed afliep, had ik zo’n 10 minuten last van een verhoogde hartslag.
(Uiteraard kun je ook koeien en buffels tegenkomen op de weg, maar die zie je al van verre, zodat je op tijd af kunt reageren. Vaak lopen ze onder begeleiding.)
Kippen die oversteken, doen dit allemaal op dezelfde wijze en dat is immer rechtuit rennend, dan wel fladderend. Afremmen is een woord dat ze niet kennen en dus ook niet toepassen. Dat maakt ze zo gevaarlijk, vooral als ze uit het niets op duiken. Een paar keer heb ik zo’n beest, dat ook echt als een kip zonder kop de weg overvliegt, vlak bij mijn voorwiel gehad, maar iedere keer wist de kip het draaiende voorwiel te ontwijken. Eenmaal zag ik een kip vlak voor mij onder een vrachtwagen verdwijnen en ik verwachtte een platte kip terug te zien, maar het beestje liep wonderbaarlijk gewoon door nadat de vrachtwagen over haar heen gedenderd was. Die had vast een engeltje op haar schouder gehad. Met deze goede afloop beëindig ik dit beestenverslag.

Als paddenstoelen uit de grond…..
….verrijzen de tenten waarin trouwerijen plaatsvinden. Nu de regen eindelijk afscheid genomen lijkt te hebben, grijpen de trouwlustigen hun kans. Langs de wegen, snelwegen niet uitgezonderd, worden tenten opgebouwd en het verkeer past zich automatisch aan en rijdt er netjes omheen. Een takkenbos, pionnen en een bord, waarschuwen de weggebruikers tijdig voor het obstakel op de weg. Zo zag ik vorige week een tent van wel 100 meter lang met aan de voorkant een podium voor een muziekband en aan de achterkant een tweede tent waar in enorme pannen het voedsel werd bereid. Binnen stond een regiment aan personeel klaar, fraai in een zware outfit gestoken. In deze kolossale tent waren zo’n 65 fraai aangeklede tafels klaargezet met daaromheen 8 stoelen, dus tel maar uit hoeveel gasten er verwacht werden. Dit mag dan een uitzonderlijk grote bruiloft zijn, maar overal wordt enorm uitgepakt en ik kan u verzekeren dat hiervoor lang wordt gespaard. Aangezien bij het verslag over de dieren weinig foto’s staan heb ik het maar aangevuld met de foto’s van de voorbereidingen van deze enorme bruiloft langs de snelweg, niet ver van mijn huis. Laat de foto’s voor zich spreken.

Vrijdag 27 januari: gewerkt in een totaal verlaten POE. De reden: Het Chinees Nieuwjaar wordt deze dag en de volgende gevierd, met het inluiden van het jaar van de haan. (Laat die nou toevallig een kleine rol spelen in dit verslag.) Hoewel de werknemers over het algemeen boeddhistisch zijn, laten ze zich dit feestje niet ontnemen en velen hebben opeens een “Chinese voorouder” waarnaar ze op bezoek gaan. Zo wordt 31 december ook steeds omvangrijker gevierd en in April volgt het Khmer Nieuwjaar met drie vrije dagen, zodat mijn Khmer collega’s in één jaar driemaal het nieuwe jaar inluiden! Wie doet hen dat na……….

(Om dit verslag geplaatst te krijgen ben ik afgereisd naar het 50 km verderop gelegen Kampong Cham, aangezien op mijn werk- en woonplek het internet al 2 dagen ontoegankelijk is. Tijdens het plaatsen van het verslag in het restaurant van het guesthouse, werd ik opeens verrast door harde knallen van vuurwerk, rookwolken die binnen dreven en "een draak" die voor het gebouw danste en even later binnenkwam en voor het altaar in het restaurant knielde. Dit alles vergezeld van zeer luid trommelgeroffel. Het blijft een wonderbaarlijk land, waar op ieder moment onverwachte voorvallen plaatsvinden en dat maakt het o zo inspirerend........)

met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse,
marcelger8@hotmail.com
www.bibliothekenvoorcambodja.nl