Cambodia, Kingdom of Nepotisme

Zonder gerechtigheid is er geen echte vrede
Hoewel dit het laatste verslag vanuit Cambodja is, is er beslist nog geen ruimte voor een terugblik. “Gespreksstof” is er volop en wederom moet ik keuzes maken. Wellicht leidt dit ertoe dat er 2 verslagen vanuit Nederland geplaatst worden, aangezien de komende 2 weken nog het één en ander op stapel staat. Mirjam, onze dochter toert op dit moment samen met haar nicht door Laos en Cambodja en zal morgen Kampong Thom aandoen, een 6e Primary school zal nog voorzien worden van een bibliotheek en op diverse plaatsen zal er afscheid genomen moeten gaan worden. Kortom, genoeg om naar uit te kijken.
In dit schrijven zal ik wederom voorbeelden aandragen van flagrante schendingen van mensenrechten, die hier vrijwel dagelijks plaatsvinden en indruisen tegen ieder rechtsgevoel. Een rechtsgang, die het lot van vele mensen bepaalt, onder andere van degenen, die vreedzaam protesteren tegen onrechtmatigheden, zoals bijvoorbeeld tegen de landonteigeningen, waarbij tegenstanders van het regime en de allerarmsten immer aan het kortste eind trekken en op deze wijze “onderdrukt” worden. Tevens zal ik dit schrijven eindigen met een dilemma en vervolgens een link maken naar organisaties die goedbedoeld geld doneren, maar door gebrek aan toezicht en/of interesse deze middelen “niet zien” terechtkomen bij hun doelgroep. Weinig foto’s die hierbij geplaatst kunnen worden en daarom als compensatie een sfeerimpressie van een “luxe” bruiloft vorige week, waarvoor ik uitgenodigd was en die anderhalve dag duurde, waarvan ik geen minuut gemist heb.
Heb meermalen van enthousiaste lezers het advies gekregen om de verhalen, die tot nu toe op de site geplaatst zijn uit te brengen in boekvorm. Als ik in Nederland ben zal ik eens uitzoeken in hoeverre dat realiseerbaar is. Wellicht via deze site “waar ben ik nu”. Mocht je interesse hebben in bundeling van deze verhalen, stuur dan een mail naar marcelger8@hotmail.com. Het verplicht je tot niets en ik mail je terug als ik meer weet over een prijs. Uiteraard kun je dan altijd nog beslissen.

Cambodia, Kingdom of Injustice
Als je een kijkje achter de schermen wordt vergund in dit land en de “echte” verhalen van de mensen hoort, prik je op een gegeven moment door “de charme” van dat zelfde land heen en komt de rauwe realiteit, waarin velen trachten hun bestaan op te bouwen, keihard boven tafel. Dat er op gerechtelijk gebied met twee maten gemeten wordt kon je op 9 september in één oogopslag aanschouwen en wel op de voorpagina van de Cambodia Daily, waar 2 hoofdartikelen geplaatst waren. De eerste aanhef luidde: “Politiechef Koopt Zich Vrij In Moordzaak”.
De 29 jarige San Yin was in haar eigen huis doodgeschoten en onmiddellijk werd de politiechef Sin Pov hoofdverdachte, aangezien buurbewoners getuigden dat hij in een ruzie verwikkeld was met het slachtoffer, kort voordat om half 9 in de avond het fatale schot gelost werd. Het moordwapen bleek een politiepistool te zijn. De dader bleek onvindbaar, want hij was op de bewuste avond van 21 maart onmiddellijk na zijn daad gevlucht. Eind augustus keerde hij terug naar zijn huis en daar werd hem medegedeeld, dat hij door het “Gerechtshof” niet vervolgd zou worden voor moord, aangezien de familie van het slachtoffer geen aanklacht indiende, wegens de schikking die hij tijdens “zijn vlucht” met deze familie gesloten had. Op 8 september volgde de schriftelijke bevestiging door het Provinciale Gerechtshof, waarin deze uitspraak bekrachtigd werd, zodat hij niet langer “gezocht” werd. Hierbij lichtte de officier van het hof toe, waarom de verdachte in tussentijd niet gearresteerd was. “De eerste reden was dat er een compensatiebedrag betaald is aan de familie van het slachtoffer en ten tweede was hij afgelopen periode gemonitord (ja, ja terwijl hij de benen had genomen) door het gerechtshof”. Diezelfde officier weigerde te zeggen welk bedrag als genoegdoening betaald is. Hierbij ontkende hij tevens dat de voormalige chef van politie zijn oude positie weer in zou nemen. “In geen geval wordt hij weer in dienst genomen, aangezien hij bekend heeft”. Dit heeft deze man echter niet belet om onmiddellijk na zijn terugkeer doodgemoedereerd bij zijn voormalig collega’s langs te gaan, aangezien hij er al van overtuigd was niet gearresteerd te worden…….
Familieleden van het slachtoffer, die in Vietnam wonen, deelden telefonisch mede dat ze het compensatievoorstel hadden aangenomen, omdat ze straatarm zijn en het zich niet kunnen veroorloven om naar Cambodja te gaan en ……uit angst dat de dader, de tienjarige zoon van het slachtoffer, Tola genaamd, iets zou aandoen, als ze zouden weigeren het voorstel te accepteren. Een woordvoerder van de Human Rights Group Licadho is van mening dat gezien de ernst van het delict, deze betaling niet rechtsgeldig is en dat deze uitspraak riekt naar straffeloosheid, aangezien het een zaak van een politieofficier betreft. Hij verklaarde: “De aanklager zou deze verdachte, die ook bekend heeft, in staat van beschuldiging moeten stellen in plaats van hem vrij te laten.”
Volgens de familie is er 1500 dollar betaald aan hen door de dader. Blijkbaar is dat vandaag de dag de prijs van een mensenleven in Cambodia…….

Op dezelfde voorpagina zoals gezegd een ander artikel onder de volgende kop: “Voor Geestelijk Gestoorde Man Gerechtigheid Zonder Genade”. Mr. Visot, was geboren in Cambodia en bracht zijn jeugd door in Amerika, aangezien de familie op de vlucht was geslagen voor de Khmer Rouge in de 70’er jaren. In 2012 werd geconstateerd dat hij leed aan schizofrenie, aangezien hij al zo’n 10 jaar stemmen in zijn hoofd hoorde en aan waanvoorstellingen leed. Zo werd hem verteld dat hij terug moest keren naar zijn geboorteland, aangezien hij de nieuwe president van Cambodia zou worden. Hij gaf gehoor aan deze oproep en zo stond deze 51 jarige man in augustus voor het Royal Palace in Phnom Penh met een spandoek waarop in grote blauwe letters vermeld stond dat Premier Hun Sen, zijn vrouw en zoons gestorven waren en dat hij de nieuwe leider van Cambodja was. Mr. Visot werd onmiddellijk gearresteerd en hoewel de politie op de hoogte werd gebracht van de mentale gesteldheid van de verdachte, werd hij de volgende dag al aangeklaagd bij het gerechtshof in Phnom Penh en diezelfde dag veroordeeld tot 2 jaar cel wegens opruiing. De man weigerde een advocaat en nam de eigen verdediging ter hand. Hij protesteerde tegen de aanklacht door te zeggen dat het hof niet aangetoond had, dat de premier en zijn familie nog in leven waren. Volgens het Cambodjaanse Strafrecht is iemand, waarbij het onderscheidingsvermogen onderdrukt is, strafrechtelijk verantwoordelijk voor zijn daden. Zijn familie in Minnesota, had hem op alle mogelijke manieren getracht tegen te houden, maar de man, die tot zijn veertigste een succesvolle zakenman was, alvorens de verschijnselen van schizofrenie zich openbaarden, liet zich niet tegenhouden en moest toegeven aan zijn innerlijke stem. De familie noemt het vonnis een onrecht en maakt zich grote zorgen over zijn gezondheidstoestand, aangezien de man geen voedsel toch zich neemt dat door anderen bereid is, omdat hij denkt dat hij vergiftigd wordt.
Ja, ja, zo kan het dus zijn dat iemand, die daadwerkelijk een leven neemt vrij rondloopt, terwijl een geesteszieke, die de invloedrijkste familie van het land op een spandoek “doodverklaard” heeft, voor twee jaar de bak indraait.

Zo wie zo is protesteren een gevaarlijk bezigheid in dit land. Als je opgepakt wordt tijdens een demonstratie is de kans levensgroot aanwezig dat je een dag later al veroordeeld bent tot minimaal een jaar gevangenisstraf. Zo hielden op 10 november bewoners van de Boeung Kak-gemeenschap een vreedzaam protest op straat, omdat er overstromingen waren in hun buurt, onder meer van het riool. De overheid deed tot dusver niets om de gerezen problemen op te lossen. Tep Vanny, een vrouw, waar Amnesty onder andere momenteel actie voor voert, werd samen met zes andere vrouwen gearresteerd. De volgende dag werden ze tot een jaar gevangenisstraf en een boete van 500 dollar veroordeeld. Tijdens de slechts drie uur durende rechtszaak werden drie andere vrouwelijke activisten en een boeddhistische monnik opgepakt, die buiten vreedzaam demonstreerden. Ook zij werden een dag later veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf. Dit “snelrecht” wordt hier vrijwel dagelijks toegepast en de gevangenissen moeten wel bomvol zitten…… Zelfs bloemen uitdelen aan soldaten, die gewapend bij demonstraties op komen draven, met daaraan bevestigde kaartjes met de tekst: “Richt je geweer maar op die despoot”, kan je een jaar celstraf kosten. Vonnissen met alleen boetes draaien veelal ook uit op gevangenisstraffen, omdat de meeste mensen deze niet kunnen betalen. Ben bang dat er hier geen twee personen in een cel zitten……. (Als ik goed ben ingelicht zijn, kan dit aantal oplopen tot 22 en over de levensomstandigheden in zo’n cellencomplex zou een nieuw verslag geschreven kunnen worden.)

Dat je nog niet eens gedemonstreerd hoeft te hebben om al opgepakt te worden, bewijst de voorgeleiding van twee jonge monniken van 19 en 26 jaar op 14 november jongstleden. De aanklacht luidde: “Deelname aan een criminele organisatie”, omdat ze buiten een pagode aangehouden waren met 124 vlaggenstokken, waaraan Cambodjaanse en Boeddhistische vlaggen bevestigd waren. Ze waren op weg naar een protestbijeenkomst van boeren, die betrokken zijn landonteigeningen door de regering in de provincie Preah Vihear. Deze voormalige boeren wilden een protestmars organiseren naar de National Assembly en het huis van Premier Hun Sen om aandacht te vragen voor het hun aangedane onrecht. (Het komt veelvuldig voor dat land, waar boeren al jarenlang hun bestaan opgebouwd hebben, verkocht wordt aan veelal buitenlandse bedrijven, die er enorme (rubber)plantages op aanleggen. De boeren die er vanaf gejaagd worden, ontvangen nauwelijks enige compensatie en als je protesteert volgt ook nog een celstraf….. Het overleggen van een landcertificaat, zodat je kunt aantonen dat je de rechtmatige eigenaar bent, biedt geen enkele garantie. Het geld dat betaald wordt voor deze lappen grond, de trouwe lezer weet al wat er nu gaat volgen….verdwijnt weer in de zakken van een hooggeplaatste) Beide voormalige monniken, want ze zijn onmiddellijk bij arrestatie uit hun ambt gezet, worden aangeklaagd middels artikel 499 van het Wetboek van Strafrecht, wegens deelname aan een criminele organisatie, aangezien ze voornemens waren een protestbijeenkomst bij te wonen. De maximale straf die ze hiervoor kunnen krijgen is 5 jaar en in tegenstelling tot eerdere snelrecht procedures, doet het hof op 9 december uitspraak. Ik vrees het ergste……

Het kan zelfs nog een graadje erger. Hun Sen, de premier van het land, heeft namelijk de oorlog verklaard aan de KNLF (Khmer National Liberation Front) en ziet deze organisatie als een bedreiging voor de stabiliteit van het land. Als je verdacht wordt van lidmaatschap van deze organisatie, wordt je ten laste gelegd dat je met geweld de regering omver wilt werpen, ondanks het ontbreken van enig bewijs daarvoor. “De leden zouden in het grensgebied met Thailand legeroefeningen houden en zouden daar terroristische aanslagen beramen”, is de redenatie. De rechterlijke macht, die duidelijk onder invloed staat van de regering, spreekt de strengste straffen uit als leden van de KNLF opgepakt worden. Alleen het bij je hebben, van boeken of posters, die het bewind van Hun Sen aan de kaak stellen, is al voldoende bewijs om deze zware celstraffen op te leggen, die tevens bedoeld zijn als afschrikwekkend voorbeeld……. Zo is er in mei een groep van 13 KNLF leden veroordeeld tot celstraffen van 5 tot 9 jaar en zijn er op dit moment weer 10 leden voorgeleid, die enkel de intentie hadden om vreedzaam te protesteren bij de Vietnamese ambassade.
De enige hoop die de verdediging heeft is dat de internationale gemeenschap tegen deze “politieke gemotiveerde” uitspraken van het gerechtshof in actie komt, want ook deze laatste groep hangt weer een lange celstraf boven het hoofd, die in geen enkele verhouding staat tot de “niet gepleegde” strafbare aanklachten…..
Human Rights Watch in Asia liet weten in een verklaring: “Er is geen enkele aanwijzing dat de KNLF terroristische acties voorbereid en deze arrestaties en veroordelingen zijn enkel politiek gemotiveerd”.

Ach, moet ik de lijst nog langer maken door te schrijven dat er twee journalisten vermoord zijn, waarvan er één de illegale houtkap aan de kaak stelde en de ander het vissen met elektriciteit. Bij beide moorden zouden politiechefs betrokken zijn, die steekpenningen hadden aangenomen om deze illegale activiteiten stilzwijgend te gedogen en zich door deze “vasthoudende” journalisten ernstig bedreigd voelden. Beide politiechefs lopen nog steeds vrij rond en hoewel de familieleden van de journalisten dit onrecht aan proberen te kaarten, strandden ze nog steeds op een berg van onwil……… (In een eerder verslag met als titel: “1 jaar Cambodja, een dubbele moord en een verdwijning”, bleek al dat het beroep van journalist in dit land niet zonder risico is.)
Ik houd het bij deze selectie, maar zou deze lijst zonder moeite fors langer kunnen maken.

Laten we maar voorzichtig concluderen, dat er voorlopig nog genoeg werk is voor alle Human Rights groeperingen in dit land en dat de benaming Cambodia, Kingdom of Wonder, zo ingeruild kan worden voor Cambodia, Kingdom of injustice…… Officieel behoort de oorlog in dit land tot het verleden, maar zonder gerechtigheid is er nog steeds geen vrede……..

Cambodia, kingdom of Nepotisme en gelden die niet aankomen.
Het lijkt wel of er een onzichtbare lijn door het land loopt, waarbij de “winners” zich aan de ene kant van de lijn bevinden. Dat zijn de welgestelde inwoners met connecties, die zich in dat land vrijwel alles kunnen permitteren op financieel gebied, waarbij corruptie een vast onderdeel is en tegen betaling onder iedere aanklacht uit kunnen komen en als het ware “boven de wet staan”. Met aan de andere kant van de lijn, de grote groep “rechtelozen”, waarvan straffeloos land, werk en huisvesting afgenomen kan worden en die bij protest daartegen, zo de cel ingegooid kunnen worden. Op deze wijze is er een steenrijke bovenlaag ontstaan, bestaande uit een aantal familieclans, die elkaar de baantjes toespelen, ook wel nepotisme genaamd. Ze doen het land in de uitverkoop aan de meest biedende en dit geld verdwijnt in de reeds goed gevulde zakken. Hierbij wordt werkelijk geen enkele mededogen naar de straatarme bevolking tentoongespreid, die ze zouden moeten vertegenwoordigen in bijvoorbeeld het landsbestuur en de andere functies, die zij hebben. Dit maakt Cambodja in Azië tot het Zimbabwe van Afrika, want er zijn nogal wat overeenkomsten met dit land, waar de bevolking ook al zo’n 30 jaar door een zelfde heerser “onderdrukt” wordt en die ook met zijn familie en "vriendjes" de touwtjes stevig in handen heeft.

In Cambodja bevinden zich duizenden goedwillende kleinere en grotere NGO’s die er veelal zijn om zeg maar deze “rechtelozen”, de armsten van de armsten te helpen. Nogmaals, met de beste bedoelingen rijden ze soms in hun grote “forewheel drive” auto’s rond, maar ongewild lijken ze door hun aanwezigheid en hun financiële impulsen de machthebbers in de kaart te spelen en zelfs te versterken. Zal het proberen uit te leggen, zodat het dilemma waarin ik verkeer, bloot komt te liggen.

Neem nou de onderwijsbegroting. Voor meer dan de helft, bestaat deze begroting uit NGO-gelden, zeg maar “ontwikkelingshulpgeld”. Op deze wijze hoeven de machthebbers niet hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en kan het meeste geld van Cambodja zelf naar het Ministerie van Defensie gaan, waarbij de Nationale Veiligheid een groot onderdeel is. Met deze financiële middelen kan Hun Sen een zwaarbewapend privéleger onderhouden en is er een grote politie en militaire macht opgezet, zodat hij in de gelegenheid is om een politiestaat in te richten en te onderhouden. Het is een keus van de machthebbers om naar dit Ministerie het meeste geld te laten vloeien, zodat Hun Sen, die al bijna 30 jaar de lakens uitdeelt, in het zadel kan blijven zitten…. en in zijn vuistje lacht, omdat er via allerlei ontwikkelingshulpprogramma’s de meest noodzakelijke gelden toch wel binnenkomen, die ingezet kunnen worden in die sectoren, waar er een schreeuwend behoefte is. Moet je dan maar stoppen met geld in dit land te pompen, als dit één van de consequenties kan zijn?
De Nederlandse regering heeft zijn conclusies al een paar jaar geleden getrokken, want tegen dit Cambodjaanse licht bezien, is het zelfs begrijpelijk dat de Nederlandse regering de financiële kraan jaar na jaar aan het dichtschroeven is t.a.v. de Onderwijs hulpprogramma’s. Ja, ik weet het, het kan verkeren, want als iemand mij anderhalf jaar geleden gezegd zou hebben dat ik deze laatste zin op zou schrijven, zou ik deze persoon met hoongelach ontvangen hebben…….
En er zijn zelfs nog meer redenen aan te voeren, die de koerswijziging van onze regering billijken.

De belangrijkst is wel, dat het geld veelal eenvoudigweg niet aankomt, daar waar het het meest nodig is en dat heeft meerdere oorzaken. Zal er een paar afgaan, met het volle besef dat ik a) niet volledig ben en b) dat de Cambodjaanse context best ingewikkeld is en dit niet in een paar woorden is uit te leggen. Zal desalniettemin een poging wagen…….

Er zijn zo’n 3500 geregistreerde NGO’s (Niet Gouvernementele Organisatie) in Cambodja. Hiervan is de helft actief en dat is altijd nog 1 actieve NGO op zo’n 10.000 inwoners en dit maakt dat Cambodja één de hoogste “NGOdichtheden” ter wereld bezit. Al deze NGO’s doen naast elkaar hun ding en dat betekent dat er veel overlap is en dat het wiel nog wel eens opnieuw wordt uitgevonden. Een van mijn taken in Kampong Thom, die ik voor UNICEF verricht heb, was om de NGO’s die in deze provincie op onderwijsgebied actief zijn, samen te brengen, om te bezien waar ze elkaar kunnen aanvullen, om op deze wijze de krachten te bundelen en elkaar te versterken.
Het lijkt er soms wel op dat vele NGO’s de beneficiaries, de begunstigden, van zichzelf zijn. Personeelsleden, ontvangen een voor Cambodjaanse begrippen goed loon, rijden soms in dure auto’s, verblijven niet in de goedkoopste hotels en restaurants. Kortom, er zijn zoveel “overheidskosten”, dat er relatief weinig overblijft voor de aller armsten.

Het moet gezegd: de overheidsdienaren op Provinciaal niveau hebben goed gekeken naar de landelijke heren en zo hun eigen systemen ontwikkeld om “publieke gelden” in hun eigen zakken te laten vloeien. Vooral de PB-gelden (Project Budgetten), die bijvoorbeeld door een organisatie als UNICEF verstrekt worden, komen daardoor niet op hun plek aan. Zo worden er “papieren” studiereizen gemaakt, de rekeningen “vervalst” en ingediend en verdwijnen de ontvangen gelden van zo’n “studiereis” in diverse zakken. Driedaagse studiebijeenkomsten worden al na een paar uur beëindigd en aan alle deelnemers worden het geld voor drie dagen uitbetaald (presentiegelden) en alle overblijvende gelden, bijvoorbeeld van de pauzehapjes en drankjes, die niet gekocht behoeven te worden, verdwijnen weer in ”bepaalde” zakken. Tevens vullen allerlei collega’s hun naam in op de presentielijst, vanachter hun bureau, terwijl ze op de workshop zelf niet 1 minuut aanwezig zijn geweest. Het aller opvallendst is dat UNICEF van deze praktijken op de hoogte is, maar hiertegen geen enkele actie onderneemt. Ook weet ik ergens 250 dozen met schoolboeken te staan, die door deze zelfde organisatie gesponsord zijn en nog steeds staan te wachten op een opkoper en de scholen nooit zullen bereiken. Zo heb ik tevens schoolborden, lerarenbureaus, kasten, 8 naaimachinetafels en de bijbehorende naaimachines “verhandeld” zien worden…….
Doordat er presentiegeld betaald wordt aan alle deelnemers van de (studie)bijeenkomsten, worden er in dit land vele en vele workshops georganiseerd. Door deze te volgen, krijg je een welkome aanvulling op je maandelijks inkomen van zo'n 180 dollar, dat overigens nauwelijks toereikend is om een gezin van te onderhouden. Het gevolg hiervan is dat er op de afdeling waar ik werk nogal eens mensen afwezig zijn om deze lucratieve bijeenkomsten te volgen. In het begin heb ik een aantal van deze workshops zelf bezocht in het provinciale departement waar ik werk en er waren enkele zeer opvallende zaken: aan het begin staat iedereen op om het volkslied te zingen, mannen zijn immer zwaar oververtegenwoordigd, tijdens de workshop werd er van alles ondernomen, zoals het voeren van telefoongesprekken, het bekijken van de social media en het spelen van spelletjes op de i-phone, maar geluisterd………werd er nauwelijks. Maar ja, als je ieder jaar naar dezelfde workshop gaat, die niet van inhoud veranderd, is dat ook niet nodig. Dit alles vindt plaats onder het toeziend oog van de koning en de voormalige koning met zijn vrouw, want hun portretten ontbreken, naast het gezongen volkslied, nimmer. Het werd je trouwens ook niet makkelijk gemaakt om je aandacht erbij te houden, aangezien er steeds vanuit een andere hoek een ringtone klonk en de voordracht geschiedde met power point presentaties met lappen tekst en er werd precies opgelezen wat er stond. Ook degene die de presentatie hield kreeg nogal eens een telefoontje en dit werd rustig afgewerkt en op deze wijze kon iedereen “meegenieten” met het gevoerde gesprek, dat soms 5 minuten in beslag kon nemen, want de microfoon werd er niet voor uitgezet.
In het jaar 2015 worden de presentiegelden verdubbeld, waardoor het nog aantrekkelijker wordt om deze te volgen. VSO doet niet mee aan deze “gekte” en het gevolg zal zijn dat aan “onze” cursussen minder mensen zullen deelnemen en dat op het laatste moment deelnemers zullen switchen naar de “lucratieve” cursussen. Helaas, moet geconstateerd worden dat het bij deze “kennisoverdracht” veelal niet om inhoud gaat, maar om betaling………
Mede door deze ervaringen heeft het woord “capacity training” bij mij een aparte bijsmaak gekregen.

Moet je dan maar met je handen over elkaar blijven zitten? Nee natuurlijk niet. Toch zullen we ons ervan bewust moeten zijn in hoeverre we de ‘status quo’ in ere houden en zelfs machtsposities versterken bij onze activiteiten en zullen we ons af moeten vragen of we dit wel willen. Wellicht een andere weg inslaan, zoals de Nederlandse regering gedaan heeft, aangezien die zich meer op de handel gefocust heeft. Datzelfde geldt t.a.v. de andere activiteiten. Sommige zaken werken contraproductief, zoals de hoge presentiegelden. Niets mis mee om mensen naar cursussen te lokken, maar geef dan ook leerzame en interactieve “workshops”. Het is helemaal niet gek om voorwaarden te verbinden aan "giften" en er is ook niks mis met een grondige monitoring, nadat het geld is overgedragen, zodat er de noodzakelijke vooruitgang geboekt kan worden!

Afgelopen week is de jaarlijkse lijst met minst corrupte landen weer uitgekomen. Cambodia is 1 punt gestegen, van 20 naar 21 punten en staat op de 156ste plaats (van de 175) van minst corrupte landen. Alleen al dit gegeven geeft aan hoe noodzakelijk bovengenoemde is. O, ja toevallig, of niet....het is een gedeelde 156ste plaats met……het eerder genoemde Zimbabwe. En Nederland? Nederland neemt de 8e plaats in met 83 punten.

Nog vanuit Cambodia, Kingdom of Wonder…….

Met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse
marcelger8@hotmail.com