Viering Happy New Year met soms unhappy gevolgen
Door: Marcel Gerritse
Blijf op de hoogte en volg Marcel
08 Mei 2014 | Cambodja, Kâmpóng Thom
Wederom een bibliotheek te vergeven…….
Aan de 2 scholen die inmiddels een volledige bibliotheek ontvangen hebben, kunnen er binnenkort twee of misschien wel drie toegevoegd worden. In het vorig verslag kon ik al melden dat een inzameling op een verjaardag 500 euro opgeleverd had en twee weken geleden sprong ik een gat in de lucht door de mededeling dat een hockeyteam uit Oosterhout 700 euro (!) ingezameld had voor dit goede doel. Uiteraard zal ik er wederom zorg voor dragen, dat iedere stuiver aankomt bij een ‘primary school’ (wellicht twee scholen met dit bedrag) in de vorm van leesboeken! Hartelijk bedankt alvast namens kinderen en school of scholen. Het dankbare werk van het selecteren van de scholen in samenwerking met Room to Read kan gaan beginnen. Uiteraard zal ik de betrokkenen op de hoogte houden van de stand van zaken.
De sauna staat permanent aan
Ik dacht dat het niet warmer kon worden, gezien de temperaturen vanaf half februari, maar de (benauwde) hitte is nu toch wel erg drukkend op de middagen. Veertig graden is geen uitzondering en hierbij opgeteld de hoge luchtvochtigheid, maakt dat je al zweet, terwijl je alleen nog maar zit en er tegenop ziet om in actie te komen. Denk je enige verkoeling te kunnen krijgen van een fan, kom je nog wel eens bedrogen uit, aangezien de stroom op de meest onverwachte en ongelegen momenten uitvalt. Nog even doorbijten tot en met mei en dan zal “de natte periode” zich aankondigen en hopelijk voor enige verkoeling zorgen. Aangezien het placement voor anderhalf jaar is, maak ik deze periode maar een keer mee, hetgeen ik niet betreur.
Voor de boeren is deze zonnige warmte een prima gelegenheid om de geoogste rijst te drogen. Langs en op de wegen wordt de rijst op grote zeilen gedeponeerd. Af en toe wordt er een grote hark doorheen gehaald, om er zeker van te zijn, dat de rijst helemaal droog is, voordat het in kolossale zakken wordt geschept, die nauwelijks te tillen zijn.
(Gelukkig was het afgelopen week iets koeler, door een aantal fikse onweersbuien. Heerlijk om dan buiten voor het huis onder het afdak te staan en de koele wind, voorzien van hele fijne regendruppels, op mijn huid te voelen, die me heerlijke kippevelmomenten bezorgen. Wat was dat lang geleden….. Hopelijk is dit een voorbode op de nattere en koelere periode, die wat mij betreft niet vroeg genoeg kan gaan beginnen…
Laatste nieuws: bij het laatste “noodweer” zijn een flink aantal elektriciteitsmasten omgewaaid in een district hier om de hoek met als gevolg dat we al ruim 24 uur zonder stroom zitten en dit zal naar verwachting nog twee dagen voortduren, alvorens de schade gerepareerd is. Dit zorgt voor “vochtige” nachten met weinig slaap en doet mij hevig verlangen naar de verkoeling van een fan….)
Viering Happy New Year met soms unhappy gevolgen
Inmiddels heb ikl ondervonden dat men in dit land wel van een feestje houdt. Bruiloften zijn aan de orde van de dag. Afgelopen maanden hebben alleen al in mijn straat viermaal tenten gestaan en op dit moment wordt er een vijfde opgebouwd voor het volgende huwelijk. Binnenkort zal de muziek, zo zal ik deze klanken maar noemen, door de straat gaan galmen.
Oud en Nieuw op 31 december passeerde stilletjes, maar het Chinees nieuwjaar, dat gevierd is op 19 februari was al redelijk omvangrijk, aangezien zich in dit land nogal wat Chinese inwoners gevestigd hebben en ik het idee heb dat ook een aantal Cambodjanen dit feest niet aan zich voorbij hebben laten gaan.
Maar het feest der feesten is de viering van Khmer Nieuwjaar, dit jaar op 13, 14 en 15 april. Net als bij het Chinese Nieuwjaar werd het jaar van de Slang ingeruild voor het jaar van het Paard. Hoewel het “officieel” een feest van 3 dagen betreft, ligt het land een week plat. Scholen namen een voorschot op dit feest en sloten al vanaf 1 april de poorten. Wat trekvogels ‘instinctief’ doen, namelijk gelijktijdig massaal vertrekken naar andere oorden, gebeurt in Cambodja in het weekend voor de 13e. De hoofdstad Phnom Penh stroomt namelijk totaal leeg en er komt een ware volksverhuizing op gang richting het platteland. Phnom Penh transformeert hierdoor tot een spookstad. (De foto van de lege straat in PP is van Hans Bosch, een vrijwilliger van Lege Handen voor Cambodia) Waag het niet om je personeel dit familiebezoek te verbieden, want ze gaan toch en als je pech hebt komen ze niet meer terug, want ze nemen rustig ontslag om dit festijn niet te missen. Familieleden worden in de meeste gevallen maar eenmaal per jaar bezocht en dit is het uitgelezen moment en dit jaarlijkse “uitje” laten de Cambodjanen zich niet ontnemen. Bij dit weerzien, dat je gerust een hereniging kunt noemen, wordt er goed gegeten en gedronken en worden er spelletjes gedaan. Kortom het is een gebeurtenis waar lang van te voren naar uitgekeken wordt door vele Cambodjanen.
De wet van vraag en aanbod gaat al een aantal dagen voor de officiële feestdagen in, want busondernemingen verhogen hun prijzen opeens met soms wel de helft. Taxibedrijven verdubbelen zelfs hun tarieven. Dit tegen het nadrukkelijke advies van de regering in, maar hiervan trekt geen enkele onderneming zich ook maar iets aan. Zo kostte de busreis van Kampong Thom naar Phnom Penh opeens geen 6 dollar meer, maar mag er nu bijna 9 dollar voor neergelegd worden. De eigenaar van een taxibedrijf verklaarde dit als volgt: “Niemand luistert naar Hun Sen. Bedrijven luisteren niet naar hem, omdat dit het enige moment in het jaar is om flink geld te verdienen. Bovendien is er haast geen chauffeur, voor een taxi of bus te vinden, omdat velen eveneens met hun familieleden naar elders vertrekken, zodat degenen die wel willen rijden deze week meer betaald krijgen”. Deze mensenmassa wordt op alle mogelijke manieren door het land vervoerd. Naast de reguliere busdienst is het vervoer met de z.g. taxibusjes erg populair. In Nederland zouden in zo’n busje zo’n 12 mensen vervoerd worden, maar in Cambodja gelden, dat is u inmiddels wel bekend, andere wetten. Hier heb ik dergelijke busjes “volgepakt” met zo’n 35 tot 40 mensen zien rondrijden. Hoe dat kan? Heel eenvoudig, zo’n 10 personen kun je al kwijt op de uitgeklapte achterklep. Deze reizigers zitten dan in de buitenlucht op de bagage, die er allereerst op geladen is. Je moet er niet aan denken als zo’n klep onderweg afbreekt. Op het dak kunnen dan ook nog wel een man of 5. Als je zo’n blik vol met mensen ziet rijden, word je soms op het verkeerde been gezet, omdat de chauffeur soms wel erg jong lijkt. Als je beter kijkt blijkt dat “aan de verkeerde kant” van de bestuurder ook nog een smal iemand geplaatst is, zodat er op de voorbank 5 personen plaats kunnen nemen. Dat het manoeuvreren er voor de chauffeur er hierdoor niet makkelijker op wordt, is blijkbaar van ondergeschikt belang. Binnenin zitten de mensen als sardientjes op elkaar gepakt op de overige 3 rijen stoelen. Moeilijk voor te stellen? Dan nodig je van harte uit om de bijgevoegde foto’s te bekijken.
Tevens verplaatsen hele gezinnen zich in de open laadruimtes van pick up auto’s. De stemming achterop is veelal vrolijk, men heeft zichtbaar zin in het familiebezoek en levende kippen en ganzen vergezellen deze families in de bak, nog onwetend van hun naderend lot.
Helaas hangt dit tragische lot ook een flink aantal nog nietsvermoedende weggebruikers boven het hoofd. Zo kwamen er vorig jaar rond deze dagen 67 mensen om in het verkeer en raakten er 303 (zwaar)gewond. En dan heb ik het alleen nog maar over de geregistreerde gevallen. (Jaarlijks komen in dit land, dat evenveel inwoners als Nederland telt, ruim 1800 mensen om in het verkeer en ik zou er niet vreemd van staan te kijken als het er flink meer zouden zijn aangezien dit ook alleen weer de geregistreerde gevallen zijn. Ter vergelijking: in Nederland, dat 4 maal zo klein is als dit land en een veel hogere verkeersintensiteit heeft, kwamen vorig jaar 570 mensen om in het verkeer. Grote invloed bij de “Cambodjaanse cijfers” is het ‘anarchistische’ en risicovolle rijgedrag van de verkeersdeelnemers. In een eerder verslag is dit al beschreven en als weggebruiker ondervind ik dit dagelijks aan den lijve. Doordat er massaal zonder valhelm wordt gereden, is de kans groot dat een ongeluk niet overleefd wordt. De betrokken “tegenpartij” kijkt in de meeste gevallen niet om naar het slachtoffer en rijdt gewoon door, als die mogelijkheid zich aandient. In Kampong Thom eiste het “vakantieverkeer” één dode. Bij een aanrijding tussen een bus en een motor, met daarop een jong gezin, werd het eenjarige kind overreden en overleed ter plekke. De moeder raakte gewond. De betreffende bus is nog niet achterhaald………)
Uiteraard wordt er ook in dit land een Nieuwjaarstoespraak gehouden. Niet door de koning, maar door “Strongman” Hun Sen himself. In deze toespraak werd er met geen woord gerept over doodgeschoten demonstranten, de massademonstraties na de verkiezingen en de vele stakingen. Eerste Minister Hun Sen karakteriseerde de afgelopen 12 maanden als vredig en stabiel. Zo noemde hij de verkiezingen democratisch, volgens de regels van de wet en door de nationale en internationale opinie beoordeeld als vrij en eerlijk , zonder intimidatie en geweld. In een reactie verklaarde de oppositie dat het afgelopen jaar allesbehalve vreedzaam was en refereerde aan de landonteigeningen en de kogels die afgevuurd waren. “Afgelopen jaar was een jaar van roep om verandering en was er een duidelijk signaal afgegeven aan Hun Sen, namelijk dat zijn tijd op is. De mensen gebruikten hun stem, Mr. Hun Sen antwoordde met kogels”.
In de week na Khmer New Year kwam het leven weer langzaam op gang. Zo zag ik nog veel scholieren rondlopen in Kampong Thom en vroeg ze waarom ze niet naar school gingen. Hun antwoord luidde: “Onze leraren zijn nog niet teruggekeerd van vakantie”. Uiteraard leken ze er niet mee te zitten, maar op deze wijze werd de tweeënhalve week vakantie noodgedwongen uitgebreid met nog een week…………. Over het goede voorbeeld geven, spreek ik maar even niet, laat staan over het woord “verantwoordelijkheidsgevoel”.
Onverwacht kreeg het Khmer New Year nog een staartje , want er bleek eind april nog een afsluitend feestje aan vast te zitten. (Ik zei het al eerder: de Cambodjanen houden wel van een partijtje) Door mijn vertaalster werd ik uitgenodigd om naar de pagode nabij haar huis te komen, want daar zou een muzikaal festijn plaatsvinden. Aangezien zij deze middag vrij had genomen, zou ik vanuit het werk haar gaan bezoeken. Mijn collega’s vroegen waar ik heen ging, toen ik een uur eerder vertrok. Deze vroege aftocht baarde nogal opzien en dit hadden ze nog nauwelijks eerder meegemaakt, want meestal heb ik het genoegen om als laatste de deuren af te sluiten en blazen zij juist veel eerder de aftocht. Ik vertelde waar ik heen zou gaan en er verschenen opeens 3 lachende gezichten. “Pas maar op”, zeiden ze, want je komt daar niet droog vandaan. Dit begreep ik even niet: “Het zou toch niet gaan regenen?” De wedervraag luidde: “Heeft je vertaalster niet verteld dat er daar met water gegooid wordt?” En de volgende adviezen volgden deze vraag op: “Pas maar op voor je camera en telefoon” en “Misschien maar beter dat je niet gaat”. Helaas weten zij nog niet dat een dergelijk advies bij mij juist averechts werkt, want nu was mijn nieuwsgierigheid helemaal gewekt en hoofdschuddend over zoveel naïviteit en eigenwijsheid zagen de 3 collega’s mij vertrekken.
En inderdaad, bij het begin van de weg naar de pagode stond al een groep jongelui de voorbijgangers op te wachten. Deze hindernis was vlot genomen, doordat ze niet in de gaten hadden dat deze met valhelm getooide persoon een “barang” was. (“barang” = Cambodjaanse benaming voor buitenlander, hetgeen Fransman betekent. Wanneer ik Barang genoemd word, antwoord ik in de meeste gevallen dat ik “Hollan” ben, aangezien ik geen zin heb om met de Fransen over één kam geschoren te worden. De Fransen waren tot 1953 de voormalige koloniale bezetters van dit land, vandaar dat nu iedere buitenlander voor het gemak deze benaming krijgt). Op deze weg, van zo’n 500 meter tot de pagode, zag ik verderop nog meer “waterplaatsen” en besloot te vragen of ik de motor bij mensen op het terrein voor hun huis achter kon laten, om mijn weg te voet te vervolgen, want het leek mij niet erg slim om al rijdend, met fototoestel en camera op zak, deze hindernissen te passeren. Bovendien kon ik al lopend misschien wel een fotootje schieten van dit waterfestijn. Bij het eerste en beste adres was het antwoord al positief. Toen ik mijn weg vervolgde bleek spoedig hoe juist deze beslissing geweest was, want een schreeuwende jongen op een motor kwam me tegemoet. Er droop bloed uit een diepe wond op zijn kin en op zijn linkerarm zat een enorme schaafwond. Deed maar gauw een stapje opzij want hij trapte al rijdend woest naar iedereen die maar iets te dicht langs zijn “vluchtroute” stond. Blijkbaar was hij onderuit gegaan met de motor toen hij door een van de “projectielen” geraakt werd. Het bleek al spoedig, dat je bij het watergooien niet alleen met emmertjes en bekertjes nat gegooid werd, zoals ik in gedachten had, maar er werden ook plastic zakjes, gevuld met water, keihard naar de langsrijdende motoren gesmeten. Sommige motorrijders verhoogden bij nadering van zo’n “watergooipunt”, die inmiddels tot gladde modderpoelen omgetoverd waren, hun snelheid en glibberden op deze wijze langs de jongeren die met deze “waterbommetjes” smeten. Dit deed de veiligheid voor omstander en “bekogelden” er niet groter op worden. Wat was ik blij lopend te zijn gegaan. Zelf werd ik uiteraard ook niet gespaard. Onderweg werd mij een aantal malen vriendelijk gevraagd of er water over mij heen gegooid mocht worden en met de camera omhoog in één hand, werd er onder grote hilariteit van de omstanders een kannetje water in mijn nek gegoten. Heerlijk moet ik zeggen, want ik had de lange broek van het werk nog aan en de buitentemperatuur was boven de 35 graden. Hoopte alleen dat het water niet te vies zou zijn……. Doordat ik dit lot vrijwillig onderging en me onder de “bommengooiers” mengde als ik langsliep, werden er nauwelijks waterzakje naar mij gegooid, hetgeen ik, als brildragende, niet betreurde. Ongeschonden en drijfnat bereikte ik de feesttent, alwaar ik Navy, de vertaalster ontmoette en waar de jeugd los ging op luide westerse “techno” muziek. Het bleek dat valhelmen en rugzakken geen beletsel vormden om de vol gestroomde dansvloer te betreden. Je was ook hier niet helemaal veilig voor de rondvliegende plastic zakjes en …… er liepen op dit terrein gasten rond, die je gezicht onverwachts in konden smeren met talkpoeder. Gelukkig werden hiervan praktisch alleen meisjes slachtoffer, zodat ik van dit fenomeen geen hinder heb ondervonden. Het dansfeest werd abrupt beëindigd, toen er werd overgegaan op Khmermuziek. De dansvloer stroomde leeg en de motoren die naast de tent stonden, werden massaal bestegen. Geëscorteerd door deze stroom motorrijders, die nauwelijks harder dan stapvoets kon rijden, liep ik terug en bereikte heelhuids mijn motor. Gedurende de rit naar huis, die nog geen 10 minuten duurde waaide ik helemaal droog, op mijn onderbroek na. Na bijna 3 weken was dit dan echt het laatste dat ik van Khmer New Year heb meegekregen. De ster die ik boven mijn deur had gehangen, heb ik na deze gebeurtenis maar weggehaald, zodat nu niets meer herinnert aan deze viering.
Afsluiting Freedom Park en geweld op 1 mei
De oppositie had al ruim van te voren aangekondigd om op 1 mei, de dag van de Arbeid, een manifestatie te gaan houden op Freedom park, de thuisbasis van de partij van Sam Rainsy en Kem Sokka. De regering reageerde hierop met een totale afsluiting van dit park, door middel van grote rollen prikkeldraad, zodat dit park een onneembare vesting was geworden voor eenieder. Hierbij werd wederom verkondigd dat er voor demonstraties geen toestemming wordt gegeven.
Ondanks de barricade van Freedom Park, verzamelden zich op 1 mei vlakbij Freedom Park enkele honderden demonstranten voor een vreedzame mars. Dit maal werden de demonstranten met rust gelaten door de aanwezige “veiligheidstroepen”, maar werden passanten en verslaggevers geslagen met knuppels en met elektrische wapenstokken bewerkt. Deze z.g. veiligheidstroepen zijn met helmen uitgedorste figuren, die onder het toeziend oog van politie en militairen er flink op los mogen hakken. Op deze wijze wordt er geen vinger gewezen naar de overheidsdiensten, maar wordt het “vuile” werk door deze met valhelmen en monddoeken, gemaskerde “ordetroepen” opgeknapt.
“Council elections” op 18 mei
Op 18 mei zijn er de z.g. districts, city and provincial council elections voor het 2e mandaat in dit land en ik vergelijk ze maar met gemeenteraads- en provincialeverkiezingen, met het besef dat de vergelijking met de gemeenteraden en provincies in Nederland niet opgaat, want alleen de commune council members mogen stemmen. De mensen reageren erg lauw als ik deze verkiezingen ter sprake breng en ook in de media is er niet veel aandacht voor tot op heden, zodat ik hierover nog steeds vol vragen zit en het mij niet helder is. Vanaf 1 mei zijn de verkiezingscampagnes begonnen, maar heb er nog niets van meegekregen. De verwachting is dan ook dat deze verkiezingen, die blijkbaar niet zo belangrijk zijn, rustig zullen verlopen. Omdat demonstraties verboden zijn, heeft de oppositie aangekondigd een aantal ‘verkiezingsbijeenkomsten’ te gaan houden. Hierop reageerde een woordvoerder van de regering weer met de gebruikelijke retoriek dat iedere vorm van geweld niet getolereerd wordt en onmiddellijk de kop ingedrukt zal worden. Hierbij werd vervolgens deze amusante zinsnede gebruikt: “Politieke partijen, kandidaten of vertegenwoordigers van politieke partijen mogen geen beledigend taalgebruik bezigen, spottende opmerkingen maken over of neerkijken op politieke partijen, kandidaten of vertegenwoordigers van politieke partijen”. Uitdagend om binnen de “regels van deze verordening” oppositie te voeren.
Human Rights Watch komt weer in het geweer
Twaalf mannen en één vrouw hebben op 11 april gevangenisstraffen van 5 tot 9 jaar tegen zich horen eisen tijdens de uitspraak van de rechter. De totale tijdsduur voor dit vonnis: 15 minuten. Allen werden beschuldigd van het willen omverwerpen van de regering. Deze uitspraak volgde na een eendaags proces op 28 maart.
De Human Rights Watch heeft fel uitgehaald na deze uitspraak en beweert dat dit proces bewijst dat Hun Sen zich mengt in de rechtspraak en de rechtspraak dirigeert. HRW zegt in een statement dat er geen enkel bewijs is voor de aanklacht en wijst erop dat bekentenissen middels foltering zijn verkregen. De verdediging bracht naar voren dat deze 13 personen geen wapens bezitten, geen mankracht hebben en geen financiële middelen. Hoe zouden ze in hemelsnaam een regering omver kunnen werpen? Het enkele feit dat ze lid zouden zijn van de Khmer National Liberation Front was voor Hun Sen al voldoende reden om zich actief met deze zaak te bemoeien en om uitlevering aan Thailand te vragen, alwaar deze “opstandelingen” zich bevonden. Volgens de aanklagers zouden ze documenten in bezit hebben, waaruit zou blijken dat ze deel uitmaakten van een terroristische organisatie en hierdoor was dit een zaak van nationaal belang. Bij het verlaten van de “rechtszaal” deed één van de verdachten een oproep aan internationale en nationale (mensenrechten)organisaties om zich te verdiepen in hun proces. Ik ben bang dat de rol van Human Rights Watch in Cambodia, “Kingdom of Wonder”, voorlopig nog niet uitgespeeld is en dat we de komende tijd helaas nog regelmatig zullen blijven horen van deze organisatie, die opkomt voor de rechten van de mens!
In het volgende verslag, dat begin juni geplaatst zal worden, zal ik ongetwijfeld stilstaan bij het feit dat ik dan precies 1 jaar in Cambodja verblijf. Mocht er bij u, als ‘trouwe’ lezer, een vraag zijn gerezen, die u mij zou willen stellen, schroom dan niet en stuur deze vraag (meerdere mag ook) naar onderstaand mailadres. Wellicht dat ik een aantal van deze vragen in een volgend verslag kan beantwoorden. Op- en aanmerkingen zijn ook welkom.
Dit verslag wordt iets eerder geplaatst, want…….. er zit weer een viering aan te komen. Dit keer wordt er drie dagen stilgestaan bij de verjaardag van de Koning en zal ik een aantal dagen buiten Kampong Thom doorbrengen……..
Tot begin juni!
Met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse,
marcelger8@hotmail.com
Aan de 2 scholen die inmiddels een volledige bibliotheek ontvangen hebben, kunnen er binnenkort twee of misschien wel drie toegevoegd worden. In het vorig verslag kon ik al melden dat een inzameling op een verjaardag 500 euro opgeleverd had en twee weken geleden sprong ik een gat in de lucht door de mededeling dat een hockeyteam uit Oosterhout 700 euro (!) ingezameld had voor dit goede doel. Uiteraard zal ik er wederom zorg voor dragen, dat iedere stuiver aankomt bij een ‘primary school’ (wellicht twee scholen met dit bedrag) in de vorm van leesboeken! Hartelijk bedankt alvast namens kinderen en school of scholen. Het dankbare werk van het selecteren van de scholen in samenwerking met Room to Read kan gaan beginnen. Uiteraard zal ik de betrokkenen op de hoogte houden van de stand van zaken.
De sauna staat permanent aan
Ik dacht dat het niet warmer kon worden, gezien de temperaturen vanaf half februari, maar de (benauwde) hitte is nu toch wel erg drukkend op de middagen. Veertig graden is geen uitzondering en hierbij opgeteld de hoge luchtvochtigheid, maakt dat je al zweet, terwijl je alleen nog maar zit en er tegenop ziet om in actie te komen. Denk je enige verkoeling te kunnen krijgen van een fan, kom je nog wel eens bedrogen uit, aangezien de stroom op de meest onverwachte en ongelegen momenten uitvalt. Nog even doorbijten tot en met mei en dan zal “de natte periode” zich aankondigen en hopelijk voor enige verkoeling zorgen. Aangezien het placement voor anderhalf jaar is, maak ik deze periode maar een keer mee, hetgeen ik niet betreur.
Voor de boeren is deze zonnige warmte een prima gelegenheid om de geoogste rijst te drogen. Langs en op de wegen wordt de rijst op grote zeilen gedeponeerd. Af en toe wordt er een grote hark doorheen gehaald, om er zeker van te zijn, dat de rijst helemaal droog is, voordat het in kolossale zakken wordt geschept, die nauwelijks te tillen zijn.
(Gelukkig was het afgelopen week iets koeler, door een aantal fikse onweersbuien. Heerlijk om dan buiten voor het huis onder het afdak te staan en de koele wind, voorzien van hele fijne regendruppels, op mijn huid te voelen, die me heerlijke kippevelmomenten bezorgen. Wat was dat lang geleden….. Hopelijk is dit een voorbode op de nattere en koelere periode, die wat mij betreft niet vroeg genoeg kan gaan beginnen…
Laatste nieuws: bij het laatste “noodweer” zijn een flink aantal elektriciteitsmasten omgewaaid in een district hier om de hoek met als gevolg dat we al ruim 24 uur zonder stroom zitten en dit zal naar verwachting nog twee dagen voortduren, alvorens de schade gerepareerd is. Dit zorgt voor “vochtige” nachten met weinig slaap en doet mij hevig verlangen naar de verkoeling van een fan….)
Viering Happy New Year met soms unhappy gevolgen
Inmiddels heb ikl ondervonden dat men in dit land wel van een feestje houdt. Bruiloften zijn aan de orde van de dag. Afgelopen maanden hebben alleen al in mijn straat viermaal tenten gestaan en op dit moment wordt er een vijfde opgebouwd voor het volgende huwelijk. Binnenkort zal de muziek, zo zal ik deze klanken maar noemen, door de straat gaan galmen.
Oud en Nieuw op 31 december passeerde stilletjes, maar het Chinees nieuwjaar, dat gevierd is op 19 februari was al redelijk omvangrijk, aangezien zich in dit land nogal wat Chinese inwoners gevestigd hebben en ik het idee heb dat ook een aantal Cambodjanen dit feest niet aan zich voorbij hebben laten gaan.
Maar het feest der feesten is de viering van Khmer Nieuwjaar, dit jaar op 13, 14 en 15 april. Net als bij het Chinese Nieuwjaar werd het jaar van de Slang ingeruild voor het jaar van het Paard. Hoewel het “officieel” een feest van 3 dagen betreft, ligt het land een week plat. Scholen namen een voorschot op dit feest en sloten al vanaf 1 april de poorten. Wat trekvogels ‘instinctief’ doen, namelijk gelijktijdig massaal vertrekken naar andere oorden, gebeurt in Cambodja in het weekend voor de 13e. De hoofdstad Phnom Penh stroomt namelijk totaal leeg en er komt een ware volksverhuizing op gang richting het platteland. Phnom Penh transformeert hierdoor tot een spookstad. (De foto van de lege straat in PP is van Hans Bosch, een vrijwilliger van Lege Handen voor Cambodia) Waag het niet om je personeel dit familiebezoek te verbieden, want ze gaan toch en als je pech hebt komen ze niet meer terug, want ze nemen rustig ontslag om dit festijn niet te missen. Familieleden worden in de meeste gevallen maar eenmaal per jaar bezocht en dit is het uitgelezen moment en dit jaarlijkse “uitje” laten de Cambodjanen zich niet ontnemen. Bij dit weerzien, dat je gerust een hereniging kunt noemen, wordt er goed gegeten en gedronken en worden er spelletjes gedaan. Kortom het is een gebeurtenis waar lang van te voren naar uitgekeken wordt door vele Cambodjanen.
De wet van vraag en aanbod gaat al een aantal dagen voor de officiële feestdagen in, want busondernemingen verhogen hun prijzen opeens met soms wel de helft. Taxibedrijven verdubbelen zelfs hun tarieven. Dit tegen het nadrukkelijke advies van de regering in, maar hiervan trekt geen enkele onderneming zich ook maar iets aan. Zo kostte de busreis van Kampong Thom naar Phnom Penh opeens geen 6 dollar meer, maar mag er nu bijna 9 dollar voor neergelegd worden. De eigenaar van een taxibedrijf verklaarde dit als volgt: “Niemand luistert naar Hun Sen. Bedrijven luisteren niet naar hem, omdat dit het enige moment in het jaar is om flink geld te verdienen. Bovendien is er haast geen chauffeur, voor een taxi of bus te vinden, omdat velen eveneens met hun familieleden naar elders vertrekken, zodat degenen die wel willen rijden deze week meer betaald krijgen”. Deze mensenmassa wordt op alle mogelijke manieren door het land vervoerd. Naast de reguliere busdienst is het vervoer met de z.g. taxibusjes erg populair. In Nederland zouden in zo’n busje zo’n 12 mensen vervoerd worden, maar in Cambodja gelden, dat is u inmiddels wel bekend, andere wetten. Hier heb ik dergelijke busjes “volgepakt” met zo’n 35 tot 40 mensen zien rondrijden. Hoe dat kan? Heel eenvoudig, zo’n 10 personen kun je al kwijt op de uitgeklapte achterklep. Deze reizigers zitten dan in de buitenlucht op de bagage, die er allereerst op geladen is. Je moet er niet aan denken als zo’n klep onderweg afbreekt. Op het dak kunnen dan ook nog wel een man of 5. Als je zo’n blik vol met mensen ziet rijden, word je soms op het verkeerde been gezet, omdat de chauffeur soms wel erg jong lijkt. Als je beter kijkt blijkt dat “aan de verkeerde kant” van de bestuurder ook nog een smal iemand geplaatst is, zodat er op de voorbank 5 personen plaats kunnen nemen. Dat het manoeuvreren er voor de chauffeur er hierdoor niet makkelijker op wordt, is blijkbaar van ondergeschikt belang. Binnenin zitten de mensen als sardientjes op elkaar gepakt op de overige 3 rijen stoelen. Moeilijk voor te stellen? Dan nodig je van harte uit om de bijgevoegde foto’s te bekijken.
Tevens verplaatsen hele gezinnen zich in de open laadruimtes van pick up auto’s. De stemming achterop is veelal vrolijk, men heeft zichtbaar zin in het familiebezoek en levende kippen en ganzen vergezellen deze families in de bak, nog onwetend van hun naderend lot.
Helaas hangt dit tragische lot ook een flink aantal nog nietsvermoedende weggebruikers boven het hoofd. Zo kwamen er vorig jaar rond deze dagen 67 mensen om in het verkeer en raakten er 303 (zwaar)gewond. En dan heb ik het alleen nog maar over de geregistreerde gevallen. (Jaarlijks komen in dit land, dat evenveel inwoners als Nederland telt, ruim 1800 mensen om in het verkeer en ik zou er niet vreemd van staan te kijken als het er flink meer zouden zijn aangezien dit ook alleen weer de geregistreerde gevallen zijn. Ter vergelijking: in Nederland, dat 4 maal zo klein is als dit land en een veel hogere verkeersintensiteit heeft, kwamen vorig jaar 570 mensen om in het verkeer. Grote invloed bij de “Cambodjaanse cijfers” is het ‘anarchistische’ en risicovolle rijgedrag van de verkeersdeelnemers. In een eerder verslag is dit al beschreven en als weggebruiker ondervind ik dit dagelijks aan den lijve. Doordat er massaal zonder valhelm wordt gereden, is de kans groot dat een ongeluk niet overleefd wordt. De betrokken “tegenpartij” kijkt in de meeste gevallen niet om naar het slachtoffer en rijdt gewoon door, als die mogelijkheid zich aandient. In Kampong Thom eiste het “vakantieverkeer” één dode. Bij een aanrijding tussen een bus en een motor, met daarop een jong gezin, werd het eenjarige kind overreden en overleed ter plekke. De moeder raakte gewond. De betreffende bus is nog niet achterhaald………)
Uiteraard wordt er ook in dit land een Nieuwjaarstoespraak gehouden. Niet door de koning, maar door “Strongman” Hun Sen himself. In deze toespraak werd er met geen woord gerept over doodgeschoten demonstranten, de massademonstraties na de verkiezingen en de vele stakingen. Eerste Minister Hun Sen karakteriseerde de afgelopen 12 maanden als vredig en stabiel. Zo noemde hij de verkiezingen democratisch, volgens de regels van de wet en door de nationale en internationale opinie beoordeeld als vrij en eerlijk , zonder intimidatie en geweld. In een reactie verklaarde de oppositie dat het afgelopen jaar allesbehalve vreedzaam was en refereerde aan de landonteigeningen en de kogels die afgevuurd waren. “Afgelopen jaar was een jaar van roep om verandering en was er een duidelijk signaal afgegeven aan Hun Sen, namelijk dat zijn tijd op is. De mensen gebruikten hun stem, Mr. Hun Sen antwoordde met kogels”.
In de week na Khmer New Year kwam het leven weer langzaam op gang. Zo zag ik nog veel scholieren rondlopen in Kampong Thom en vroeg ze waarom ze niet naar school gingen. Hun antwoord luidde: “Onze leraren zijn nog niet teruggekeerd van vakantie”. Uiteraard leken ze er niet mee te zitten, maar op deze wijze werd de tweeënhalve week vakantie noodgedwongen uitgebreid met nog een week…………. Over het goede voorbeeld geven, spreek ik maar even niet, laat staan over het woord “verantwoordelijkheidsgevoel”.
Onverwacht kreeg het Khmer New Year nog een staartje , want er bleek eind april nog een afsluitend feestje aan vast te zitten. (Ik zei het al eerder: de Cambodjanen houden wel van een partijtje) Door mijn vertaalster werd ik uitgenodigd om naar de pagode nabij haar huis te komen, want daar zou een muzikaal festijn plaatsvinden. Aangezien zij deze middag vrij had genomen, zou ik vanuit het werk haar gaan bezoeken. Mijn collega’s vroegen waar ik heen ging, toen ik een uur eerder vertrok. Deze vroege aftocht baarde nogal opzien en dit hadden ze nog nauwelijks eerder meegemaakt, want meestal heb ik het genoegen om als laatste de deuren af te sluiten en blazen zij juist veel eerder de aftocht. Ik vertelde waar ik heen zou gaan en er verschenen opeens 3 lachende gezichten. “Pas maar op”, zeiden ze, want je komt daar niet droog vandaan. Dit begreep ik even niet: “Het zou toch niet gaan regenen?” De wedervraag luidde: “Heeft je vertaalster niet verteld dat er daar met water gegooid wordt?” En de volgende adviezen volgden deze vraag op: “Pas maar op voor je camera en telefoon” en “Misschien maar beter dat je niet gaat”. Helaas weten zij nog niet dat een dergelijk advies bij mij juist averechts werkt, want nu was mijn nieuwsgierigheid helemaal gewekt en hoofdschuddend over zoveel naïviteit en eigenwijsheid zagen de 3 collega’s mij vertrekken.
En inderdaad, bij het begin van de weg naar de pagode stond al een groep jongelui de voorbijgangers op te wachten. Deze hindernis was vlot genomen, doordat ze niet in de gaten hadden dat deze met valhelm getooide persoon een “barang” was. (“barang” = Cambodjaanse benaming voor buitenlander, hetgeen Fransman betekent. Wanneer ik Barang genoemd word, antwoord ik in de meeste gevallen dat ik “Hollan” ben, aangezien ik geen zin heb om met de Fransen over één kam geschoren te worden. De Fransen waren tot 1953 de voormalige koloniale bezetters van dit land, vandaar dat nu iedere buitenlander voor het gemak deze benaming krijgt). Op deze weg, van zo’n 500 meter tot de pagode, zag ik verderop nog meer “waterplaatsen” en besloot te vragen of ik de motor bij mensen op het terrein voor hun huis achter kon laten, om mijn weg te voet te vervolgen, want het leek mij niet erg slim om al rijdend, met fototoestel en camera op zak, deze hindernissen te passeren. Bovendien kon ik al lopend misschien wel een fotootje schieten van dit waterfestijn. Bij het eerste en beste adres was het antwoord al positief. Toen ik mijn weg vervolgde bleek spoedig hoe juist deze beslissing geweest was, want een schreeuwende jongen op een motor kwam me tegemoet. Er droop bloed uit een diepe wond op zijn kin en op zijn linkerarm zat een enorme schaafwond. Deed maar gauw een stapje opzij want hij trapte al rijdend woest naar iedereen die maar iets te dicht langs zijn “vluchtroute” stond. Blijkbaar was hij onderuit gegaan met de motor toen hij door een van de “projectielen” geraakt werd. Het bleek al spoedig, dat je bij het watergooien niet alleen met emmertjes en bekertjes nat gegooid werd, zoals ik in gedachten had, maar er werden ook plastic zakjes, gevuld met water, keihard naar de langsrijdende motoren gesmeten. Sommige motorrijders verhoogden bij nadering van zo’n “watergooipunt”, die inmiddels tot gladde modderpoelen omgetoverd waren, hun snelheid en glibberden op deze wijze langs de jongeren die met deze “waterbommetjes” smeten. Dit deed de veiligheid voor omstander en “bekogelden” er niet groter op worden. Wat was ik blij lopend te zijn gegaan. Zelf werd ik uiteraard ook niet gespaard. Onderweg werd mij een aantal malen vriendelijk gevraagd of er water over mij heen gegooid mocht worden en met de camera omhoog in één hand, werd er onder grote hilariteit van de omstanders een kannetje water in mijn nek gegoten. Heerlijk moet ik zeggen, want ik had de lange broek van het werk nog aan en de buitentemperatuur was boven de 35 graden. Hoopte alleen dat het water niet te vies zou zijn……. Doordat ik dit lot vrijwillig onderging en me onder de “bommengooiers” mengde als ik langsliep, werden er nauwelijks waterzakje naar mij gegooid, hetgeen ik, als brildragende, niet betreurde. Ongeschonden en drijfnat bereikte ik de feesttent, alwaar ik Navy, de vertaalster ontmoette en waar de jeugd los ging op luide westerse “techno” muziek. Het bleek dat valhelmen en rugzakken geen beletsel vormden om de vol gestroomde dansvloer te betreden. Je was ook hier niet helemaal veilig voor de rondvliegende plastic zakjes en …… er liepen op dit terrein gasten rond, die je gezicht onverwachts in konden smeren met talkpoeder. Gelukkig werden hiervan praktisch alleen meisjes slachtoffer, zodat ik van dit fenomeen geen hinder heb ondervonden. Het dansfeest werd abrupt beëindigd, toen er werd overgegaan op Khmermuziek. De dansvloer stroomde leeg en de motoren die naast de tent stonden, werden massaal bestegen. Geëscorteerd door deze stroom motorrijders, die nauwelijks harder dan stapvoets kon rijden, liep ik terug en bereikte heelhuids mijn motor. Gedurende de rit naar huis, die nog geen 10 minuten duurde waaide ik helemaal droog, op mijn onderbroek na. Na bijna 3 weken was dit dan echt het laatste dat ik van Khmer New Year heb meegekregen. De ster die ik boven mijn deur had gehangen, heb ik na deze gebeurtenis maar weggehaald, zodat nu niets meer herinnert aan deze viering.
Afsluiting Freedom Park en geweld op 1 mei
De oppositie had al ruim van te voren aangekondigd om op 1 mei, de dag van de Arbeid, een manifestatie te gaan houden op Freedom park, de thuisbasis van de partij van Sam Rainsy en Kem Sokka. De regering reageerde hierop met een totale afsluiting van dit park, door middel van grote rollen prikkeldraad, zodat dit park een onneembare vesting was geworden voor eenieder. Hierbij werd wederom verkondigd dat er voor demonstraties geen toestemming wordt gegeven.
Ondanks de barricade van Freedom Park, verzamelden zich op 1 mei vlakbij Freedom Park enkele honderden demonstranten voor een vreedzame mars. Dit maal werden de demonstranten met rust gelaten door de aanwezige “veiligheidstroepen”, maar werden passanten en verslaggevers geslagen met knuppels en met elektrische wapenstokken bewerkt. Deze z.g. veiligheidstroepen zijn met helmen uitgedorste figuren, die onder het toeziend oog van politie en militairen er flink op los mogen hakken. Op deze wijze wordt er geen vinger gewezen naar de overheidsdiensten, maar wordt het “vuile” werk door deze met valhelmen en monddoeken, gemaskerde “ordetroepen” opgeknapt.
“Council elections” op 18 mei
Op 18 mei zijn er de z.g. districts, city and provincial council elections voor het 2e mandaat in dit land en ik vergelijk ze maar met gemeenteraads- en provincialeverkiezingen, met het besef dat de vergelijking met de gemeenteraden en provincies in Nederland niet opgaat, want alleen de commune council members mogen stemmen. De mensen reageren erg lauw als ik deze verkiezingen ter sprake breng en ook in de media is er niet veel aandacht voor tot op heden, zodat ik hierover nog steeds vol vragen zit en het mij niet helder is. Vanaf 1 mei zijn de verkiezingscampagnes begonnen, maar heb er nog niets van meegekregen. De verwachting is dan ook dat deze verkiezingen, die blijkbaar niet zo belangrijk zijn, rustig zullen verlopen. Omdat demonstraties verboden zijn, heeft de oppositie aangekondigd een aantal ‘verkiezingsbijeenkomsten’ te gaan houden. Hierop reageerde een woordvoerder van de regering weer met de gebruikelijke retoriek dat iedere vorm van geweld niet getolereerd wordt en onmiddellijk de kop ingedrukt zal worden. Hierbij werd vervolgens deze amusante zinsnede gebruikt: “Politieke partijen, kandidaten of vertegenwoordigers van politieke partijen mogen geen beledigend taalgebruik bezigen, spottende opmerkingen maken over of neerkijken op politieke partijen, kandidaten of vertegenwoordigers van politieke partijen”. Uitdagend om binnen de “regels van deze verordening” oppositie te voeren.
Human Rights Watch komt weer in het geweer
Twaalf mannen en één vrouw hebben op 11 april gevangenisstraffen van 5 tot 9 jaar tegen zich horen eisen tijdens de uitspraak van de rechter. De totale tijdsduur voor dit vonnis: 15 minuten. Allen werden beschuldigd van het willen omverwerpen van de regering. Deze uitspraak volgde na een eendaags proces op 28 maart.
De Human Rights Watch heeft fel uitgehaald na deze uitspraak en beweert dat dit proces bewijst dat Hun Sen zich mengt in de rechtspraak en de rechtspraak dirigeert. HRW zegt in een statement dat er geen enkel bewijs is voor de aanklacht en wijst erop dat bekentenissen middels foltering zijn verkregen. De verdediging bracht naar voren dat deze 13 personen geen wapens bezitten, geen mankracht hebben en geen financiële middelen. Hoe zouden ze in hemelsnaam een regering omver kunnen werpen? Het enkele feit dat ze lid zouden zijn van de Khmer National Liberation Front was voor Hun Sen al voldoende reden om zich actief met deze zaak te bemoeien en om uitlevering aan Thailand te vragen, alwaar deze “opstandelingen” zich bevonden. Volgens de aanklagers zouden ze documenten in bezit hebben, waaruit zou blijken dat ze deel uitmaakten van een terroristische organisatie en hierdoor was dit een zaak van nationaal belang. Bij het verlaten van de “rechtszaal” deed één van de verdachten een oproep aan internationale en nationale (mensenrechten)organisaties om zich te verdiepen in hun proces. Ik ben bang dat de rol van Human Rights Watch in Cambodia, “Kingdom of Wonder”, voorlopig nog niet uitgespeeld is en dat we de komende tijd helaas nog regelmatig zullen blijven horen van deze organisatie, die opkomt voor de rechten van de mens!
In het volgende verslag, dat begin juni geplaatst zal worden, zal ik ongetwijfeld stilstaan bij het feit dat ik dan precies 1 jaar in Cambodja verblijf. Mocht er bij u, als ‘trouwe’ lezer, een vraag zijn gerezen, die u mij zou willen stellen, schroom dan niet en stuur deze vraag (meerdere mag ook) naar onderstaand mailadres. Wellicht dat ik een aantal van deze vragen in een volgend verslag kan beantwoorden. Op- en aanmerkingen zijn ook welkom.
Dit verslag wordt iets eerder geplaatst, want…….. er zit weer een viering aan te komen. Dit keer wordt er drie dagen stilgestaan bij de verjaardag van de Koning en zal ik een aantal dagen buiten Kampong Thom doorbrengen……..
Tot begin juni!
Met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse,
marcelger8@hotmail.com
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
