Het wegennet en de verkeersregels in Cambodja

Terwijl Nederland, inclusief koninklijke familie en premier, in de ban is van de Olympische Winterspelen, is van dit evenement in Cambodja niets te merken. Ook de temperatuur werkt er niet aan mee om in winterse sferen te geraken, want deze dagen wordt al weer met gemak de 35 graden gehaald, zodat we blijkbaar al afscheid genomen hebben van de “Cambodjaanse winter”, die nauwelijks 2 maanden geduurd heeft.
De provincie Kampong Thom had eind januari de twijfelachtige eer het wereldnieuws te halen, toen bekend werd dat een jaloerse man een handgranaat had gegooid in een tent waarin een bruiloft gevierd werd. Het gevolg was catastrofaal: 10 doden en 37 gewonden. Rond diezelfde tijd zijn 3 kinderen, 2 broertjes van 8 en 12 en een jongen van 10 omgekomen, toen ze tijdens het spelen niet ontploft oorlogsmateriaal vonden. Helaas ontplofte dit materiaal nu wel. Dit soort berichten zorgen er voor dat je ook tijdens een vakantie met je neus op de harde Cambodjaanse feiten wordt gedrukt.

Na 3 weken met mijn vrouw rondgereisd te hebben in Cambodja, is het gewone leven weer begonnen, waarbij ik allereerst een werkachterstand van 6 weken dien weg te werken en me vervolgens met de voorbereidingen voor het volgende verslag bezig ga houden. Om inspiratie op te doen, toog ik op zondag 9 februari naar Santuk Mountain, een vredige pagode, gelegen op zo’n 100 meter hoogte, op de enige “berg” in de nabije omgeving van Kampong Thom, op zo’n 15 km afstand van deze provinciehoofdstad. Deze pagode is gelegen in een schaduwrijk gebied, waar er altijd wel een rustig plekje is te vinden, waar je je terug kan trekken om te lezen of te schrijven en waar ik dan ook graag vertoef in mijn vrije tijd. De enige “ordeverstoorders” kunnen de apen zijn, die in grote getale rond de pagode in de vrije natuur rondlopen..
De auto die ons zonder mankementen door dit land, met zo’n 4 maal de oppervlakte van Nederland, geloodst had, was de vorige dag schoon afgeleverd bij de dealer en ik ging weer de weg op met mijn vertrouwde motor, tenminste dat was de bedoeling.
Voorzichtig manoeuvreerde ik de motor over de eerste “valkuilen” in het wegdek en door de stukken grindweg net buiten Kampong Thom, totdat opeens de achterband wegslipte…. een lekke band. Het gevolg was dat ik op zoek moest naar een “bandenplakker”. Ik maakte me geen zorgen, want gezien de gesteldheid van de wegen is er met dit beroep goed geld te verdienen en zijn er vele van deze bedrijfjes te vinden. Ze zijn te herkennen aan de compressor, waaraan een lange luchtslang hangt. Aangezien ik al eens eerder met dit bijltje gehakt had, wist ik precies wat er zou komen en zou ik, als ik een hersteller had gevonden, mijn weg binnen het half uur kunnen vervolgen. Na zo’n 500 meter was er zo’n “eenmansherstelbedrijfje” gevonden en binnen de kortste keren lag de achterband eraf en bleek er een scheur van zo’n 20 cm in de binnenband te zitten. In plaats van reparatie werd het een nieuwe binnenband. In de tijd dat de band door een paar vaardige handen vervangen werd, maak ik gebruik om een poging te wagen om de situatie rond deze hoofdweg uit te leggen.

Kampong Thom ligt zo’n beetje halverwege tussen de hoofdstad Phnom Penh en de belangrijkste toeristenstad Siem Reap, alwaar de wereldberoemde Angkor Wat gelegen is. Al het verkeer tussen beide steden moet door Kampong Thom, aangezien deze hoofdweg dwars door het stadje loopt. Veel bussen stoppen dan ook in deze plaats, zodat de passagiers even hun benen kunnen strekken, een toilet kunnen bezoeken en wat kunnen gaan eten en drinken in één van de plaatselijke restaurants. Nu hebben de wijze heren besloten dat deze weg van tweebaans, naar vierbaans verbreed moet gaan worden. (De werkzaamheden om de weg, die 7 meter breed was, om te toveren tot een 26 meter brede asfaltbaan, zijn 2 jaar geleden al begonnen). Het gevolg hiervan is, dat er al lange tijd geen onderhoud meer gepleegd is aan de bestaande weg, die hierdoor levensgevaarlijk is geworden, vanwege enorme kratervormige gaten in het wegdek, die op de meest onverwachte momenten op kunnen duiken. Bij de werkzaamheden worden allereerst de zijkanten van deze weg afgegraven, zodat je soms langs een “afgrond” van een anderhalve meter kunt rijden, terwijl deze vervolgens opgehoogd wordt met stenen en afgedekt met een rode zandlaag. En dan lijkt er niets meer te gebeuren, aangezien men verderop aan de gang gaat. (de totale lengte van deze weg is 248 km) Hierdoor rijdt je inmiddels grote afstanden, ofwel in een complete zandverstuiving als je op het “nieuwe” gedeelte rijdt, ofwel in een gatenkaasweg als je op de het oude gedeelte rijdt. Zelf liet ik mij in de meeste gevallen leiden door een voorganger, waar ik mij aan “vastgeklemd” had. Als deze remde voor gaten remde ik ook en als deze het slimmer achtte om een stuk door het stuifzand te rijden volgde ik blindelings. (gezien de stofwolken waarin ik vervolgens reed, geeft “blindelings” de situatie prima weer). In sommige gevallen moeten zelfs de koplampen aan, om nog enig zicht te hebben. Het moge duidelijk zijn dat deze werkwijze een ramp is voor de omwonenden. Door de forse verbreding wonen ze opeens bijna op de weg en door de stofwolken zijn hun huizen soms helemaal onttrokken aan het zicht en slaan deze stofwolken neer op en in deze onderkomens, die beslist niet “stofdicht” zijn. Een hele ongezonde leefsituatie. Ook voor motorrijders , veelal rijdend zonder helm voorzien van vizier en fietsende schoolkinderen is deze weg en ware hel geworden. Het Chinese consortium, dat verantwoordelijk is voor de deze nachtmerrie voor inmiddels tienduizenden omwonenden, maakt nog steeds geen aanstalten om met asfalteren te beginnen, met als gevolg dat deze “stuifroute” alleen maar langer wordt, met de nodige gezondheidsklachten voor de omwonenden tot gevolg. Een catastrofale situatie voor jong en oud! De directeur van het departement van gezondheid, dhr. Sok Sokun, die dit rampgebied, zo durf ik het wel te noemen, meerdere malen bezocht heeft, verklaarde met de volgende “wijze” woorden dat de omwonenden zich geen zorgen behoeven de maken: “Dankzij het immuunsysteem van het menselijk lichaam, hebben we voldoende antistoffen in onze neuzen, die alle virussen bevechten, zodat hier geen sprake is van een probleem en het niet tot serieuze klachten zal komen”. Gebruikte Colijn, net voor de Duitse inval, niet woorden van gelijke strekking? “Gaat u maar rustig slapen, de regering waakt over u”. Ondertussen zit het voor de slachtoffers niets anders op dan maar te berusten in deze zeer ongezonde situatie en moeten ze maar het beste ervan maken. Zo zetten met gerust hart een tent op vlak langs deze weg, om vervolgens in de stofwolken een aantal dagen een bruiloft te vieren. Wat kunnen ze anders doen?

Enfin, na een minuut of 20 kon ik mijn weg vervolgen, na betaling van nog geen 3 euro, waar al gauw bleek dat ik niet de enige was, die oponthoud had. Zo kwam ik 3 gestrande wagens tegen: een personenauto met een lekke band, een vrachtwagentje, waar de lading van afgeschoven was en een vrachtwagen met pech. Gelooft u het niet? Dan nodig ik u van harte uit om de foto’s hieronder te bezichtigen. Het blijkt dat je bij pech geen gevarendriehoek nodig hebt. In plaats daarvan moet je een zaag of kapmes in de auto hebben. Waarom? Je snoeit gewoon een paar takken van struiken, die langs de weg staan en die deponeer je voor en achter de auto of vrachtwagen. Helaas worden deze obstakels soms niet opgeruimd, nadat het euvel verholpen is, zodat deze een extra obstakel vormen op deze toch al zo gecompliceerde weg.
Bij de pagode aangekomen, een rustig stekje gevonden, al waar ik een aanvang kon maken met dit verslag, met een onderwerp dat me zojuist op een presenteerblaadje was aangeboden. Na een anderhalf uur besloot ik de terugweg te aanvaarden. Deze was minder spectaculair dan de heenweg, want nu trof ik naast de bekende stofwolken, maar twee gestrande personenauto’s aan. Voor de eerste heb ik nog moeite genomen om van de motor te stappen om een foto te maken, maar de tweede ben ik voorbij gereden. Binnen 15 km, 5 auto’s met pech op heen- en terugweg, inclusief zelf een lekke band. Ik beseft wat een ongelofelijke mazzel mijn vrouw en ik gehad hebben met onze rondtoer van zo’n 1750 km, zonder enig probleem. Hierbij moet ik eerlijkheidshalve wel toevoegen dat er ook “goede” wegen tussen zaten, waar je een “topsnelheid” van 80/90 km per uur kon halen.

Het rondrijden met een auto door Cambodja is voor ons een hele leerzame ervaring geweest en tijdens de ritten heb ik een aantal basisvaardigheden in rijgedrag af moeten leren. Ellen die naast me zat noemde het in gewoon Nederlands: “asociaal rijgedrag”, maar om vooruit te komen moest je je wel aanpassen aan het verkeer om je heen. Ook diende je alert zijn op zaken die in Nederland niet voor zouden komen. Zelf heb ik een top 7 van deze “afwijkende” regels gemaakt:
1) Bij drukte afstand houden, betekent dat deze ruimte zo gauw mogelijk opgevuld wordt door zo veel mogelijk auto’s. Wil je een veilige afstand houden, zal je dus constant op de rem moeten staan, want alle ruimte wordt onmiddellijk weer bezet. Wil je echter vooruitkomen, houdt dan bij filerijden de afstand tot je voorganger zo klein mogelijk. (Heel fijn dat bijna alle auto’s in Cambodja, waaronder ook onze huurauto, geen versnellingsbak hebben, maar in automaatuitvoering geleverd worden. Dit past prima bij het verkeer)
2) Komt er iemand op je af met groot licht, ga dan maar aan de kant, want dat betekent: “Ik rijd te allen tijde door”. Vooral taxibusjes vertonen dit rijgedrag op snelwegen als ze aan het inhalen zijn. Het gevolg is wel, dat je als tegemoetkomend verkeer, de berm in moet, wil je een frontale botsing vermijden. In het begin schrik je je wezenloos, als dit gebeurt en zit je nog lang na te trillen, maar na een aantal keren raak je aan deze rijstijl gewend. (Terug knipperen helpt overigens wel. Vooral als je geen kant uit kunt, kun je rekenen op enige clementie en wijkt deze tegenstander zelf uit)
3) Staat er een voetganger op, of bij de zebra, rijd dan door. Niemand verwacht dat je stopt, inclusief de wachtende voetganger. Stop je toch, dan heb je grote kans dat er een auto achterop de jouwe knalt, wegens deze onverwachte manoeuvre. Het verkeer naast je zal ook gewoon doorrijden en je staat dan als enige (voor paal) te wachten op een voetganger, die zelf zijn of haar moment van oversteken kiest.
4) Denk je dat iemand je niet hoort of niet alert is, bv. bij het inhalen, toeter dan als waarschuwing. Niemand wordt kwaad als je dat doet. Het hoort bij de omgangsvormen in het verkeer. In één provincie zagen we verkeersborden bij scholen met de afbeelding: verboden te claxonneren
5) Houdt altijd snelheid, hoe langzaam ook. Als je op deze wijze een drukke weg oprijdt, zal je zien dat het verkeer zich aan jouw beweging aanpast en om je heen gaat rijden. (Hierbij komt het weer goed van pas, dat je in een automaat rijdt!
6) Is er een verkeersopstopping, blijf niet netjes in de rij wachten, want je zult dan lang de laatste zijn. Ga achter anderen aan die je links en rechts inhalen en zorg er op deze wijze voor dat je soms met 5 rijen dik de hele straat afsluit, zodat ook het tegemoetkomend verkeer er niet meer door kan. Dat op deze wijze een totale chaos gecreëerd wordt, interesseert echt niemand.
7) In Phnom Penh komt het bij kruisingen, waar geen stoplichten staan en dat zijn er vele, regelmatig voor dat er vanuit 4 richtingen verkeer aankomt. De kunst is dan om met hele lage snelheid, zonder te remmen deze kruising te passeren. Iedereen komt namelijk van rechts en iedereen gaat er dan ook vanuit “voorrang” te hebben.

Eén voorval wil ik jullie niet onthouden. Toen we uit Nederland terug kwamen en de auto ophaalden, die we vlakbij het vliegveld hadden kunnen parkeren, bleek deze van onder tot boven bedekt te zijn met een dikke laag stof. Zozeer zelfs dat er nauwelijks door de ramen te kijken viel. De eigenaar van de garage vertelde dat er een “wasstraat” 50 meter verderop gelegen is en dat de kosten 2,5 dollar zouden bedragen. Aangezien we toch wel enig zicht wilden hebben, zat er niets anders op dan een hieraan een bezoek te brengen, zodat we met schone ramen verder konden. Veilig bereikten we op de aanwijzing van de eigenaar de ingang hiervan met daaraan een plein, maar nergens een wasstraat te zien, wel een ophoging. We zetten de auto neer en onmiddellijk vroeg een toegesnelde man wat we wilden. Nou dat was wel duidelijk zichtbaar, gezien de staat waarin deze auto verkeerde. Lachend nam de man de sleutels over en reed de auto de helling op en stopte op de verhoging. Een vijftal jongens, die langs de kant zaten en mij nog niet waren opgevallen, kwamen opeens in actie. Twee pakten slangen met spuitmonden en met zijn vijven werd de auto afgespoeld, van een waslaagje voorzien en compleet gereinigd van buiten. Omdat ze zo hun stinkende best deden stelde ik aan Ellen voor om ze alle vijf 1000 Riel (nog geen 20 eurocent) te geven. De jongens waren klaar en ik overhandigde ze ieder een briefje van 1000, dat ze verrast en dankbaar in ontvangst namen. Maar wat was dat? Ik stond al klaar om in te stappen om het stuurwiel over te nemen, toen de auto van de helling gereden werd, maar de bestuurder reed door naar een andere hoek van het pleintje. Daar stonden 4 meisjes en een jongen te wachten en vervolgens werd de auto van binnen gestofzuigd, gepoetst en afgedroogd aan de buitenkant. Wat nu? Ik had juist werk verschaft aan 10 jongeren en er 5 van betaald. Gelukkig had ik nog 5 briefjes van 500 in mijn portemonnee zitten, die nu iets minder verrast, maar toch dankbaar in ontvangst werden genomen, toen de auto spik en span afgeleverd werd.
De vakantie zelf verliep ook meer dan vlekkeloos en we hebben vele mooie en soms minder mooie dingen gezien, die dit land te bieden heeft. Wat mij betref blijft Cambodja: Kingdom of wonder!

Staking van de vuilnisophalers en protest tegen landonteigeningen en houtkap
Op politiek gebied is er niet zoveel gebeurd afgelopen periode. De oppositie heeft nog steeds niet plaatsgenomen in het Parlement, hier Assembly genoemd, zodat enkel de 68 zetels van de regeringspartij bezet worden en de 55 overige plaatsen leeg blijven. Hun Sen regeert met harde hand: het demonstratieverbod is nog steeds van kracht, evenals het samenscholingsverbod. Zo liet hij kortgeleden in een krant optekenen: “Eenieder die die de intentie heeft mijn regering omver te werpen, zal niet worden gespaard”. In datzelfde artikel riep hij zijn volgelingen op om op te staan tegen de raddraaiers die geen enkel verantwoordelijkheidsgevoel hebben en uit zijn op een coup. Na deze woorden bleef het angstwekkend stil……….. Ondanks alle dreigende retoriek van de premier zijn er her en der wel protestacties en stakingen en zijn er zelfs ook succesjes geboekt. Een kort resume:
- Er bevinden zich nog steeds 21 vakbondsleiders in de gevangenis na de geweldsuitbarsting op 3 januari, waarbij 5 doden en ruim 40 gewonden zijn gevallen. Via allerlei kanalen wordt er actie gevoerd om deze leiders vrij te krijgen.
- De vuilnisophalers hebben een paar weken geleden actie gevoerd en het werk neergelegd in de hoofdstad Phnom Penh. Hierdoor stapelde het huisvuil zich al spoedig op en begonnen deze groeiende bergen alras een smerige stank te verspreiden. Binnen een week waren de eisen van deze werknemers ingewilligd en kregen ze een loonsverhoging van 20 doller en steeg hun maandinkomen 60 naar 85 dollar, omgerekend iets meer dan 60 euro. De eerste loonsverhoging na 10 jaar was een feit. Ook de overige eisen, zoals overwerkvergoeding op zondagen en gratis werkkleding zijn ingewilligd. Ondanks het feit dat de harde kern dit nog niet genoeg vond, is het bod in brede kring geaccepteerd en wordt het huisvuil, dat zich op sommige plaatsen flink opgehoogd had, opgeruimd. Bij de markten werd het vuil op kruispunten gestort en verspreidden deze bergen, beschenen door de volle zon, inmiddels een penetrante lucht, zo kon ik zelf constateren, aangezien ik in Phom Penh was, om Ellen naar het vliegveld te brengen. Ik dacht maar niet aan al het ongedierte die deze “afvalbergen” zou aantrekken en de gevolgen die dit kon hebben voor de volksgezondheid. Hopelijk worden deze bergen gauw weggewerkt. Positief dat er zo vlot gehoor is gegeven aan de eisen van deze bevolkingsgroep.
- Landonteigeningen vinden al geruime tijd in het gehele land plaats voor grootschalige overheidsprojecten, zoals de aanleg van rubber- en suikerplantages en wegen. Gedupeerden, waarvan land is afgenomen en die soms ook hun arbeidsinkomen kwijt zijn geraakt, zijn vrijwel rechteloos en worden zonder pardon uit huizen gezet en van het land gejaagd. Af en toe wordt een schamel bedrag als compensatie uitgekeerd. Ook hiertegen wordt af en toe geprotesteerd door de dorpsbewoners. De reactie van de regering kan “invoelend” genoemd worden, want deze wijst erop dat de bewoners nu kunnen gaan werken op de aan te leggen plantages. Een ander gevolg is dat er hiervoor enorme bosgebieden gekapt worden. Het is Hun Sen’s droom om de het aantal rubberplantages van Vietnam te gaan overtreffen! Het leed dat hiermee veroorzaakt wordt aan de burgerbevolking en de ecologische schade die hiervan het gevolg is, is immens. Ben bang dat ik op dit item nog wel eens terug zal komen, aangezien de landonteigeningen gewoon doorgaan, ondanks de protesten her en der.


Om positief af te eindigen, kan ik mededelen dat er t.a.v. de salarisuitbetalingen van het overheidspersoneel enorme stappen voorwaarts worden gemaakt. Alle werknemers in overheidsdienst hebben afgelopen periode een bankaccount moeten openen en vanaf januari krijgen ze hun loon op deze rekening overgemaakt. Inmiddels is deze operatie ook voor alle leerkrachten opgestart, zodat de werknemers in de onderwijssector in de nabije toekomst verzekerd kunnen zijn van rechtstreekse betaling van hun verdiensten in de 4e week van de maand. Cashbetalingen zijn dan uit den boze en er kan geen geld meer “aan de strijkstok” blijven hangen. Op deze wijze wordt gehoopt om tevens zicht te krijgen op de zg. “spooksalarissen”, gelden die betaald worden voor werk, dat er in werkelijkheid helemaal niet is. Vooral bij de overheid schijnt dit veelvuldig te gebeuren. Ben benieuwd of dit fenomeen tot het verleden behoort met dit nieuwe systeem van uitbetalen......
Tegelijkertijd heeft de regering de leerkrachten opgedragen geen geld meer te vragen aan de leerlingen en is het vanaf nu zelfs “verboden”. Helaas gaan de salarissen niet verder omhoog, zodat de leerkrachten, of andere inkomensbronnen moeten zien te vinden, of gewoon doorgaan met hun praktijken, alleen al om hun gezinnen te kunnen onderhouden, want daarvoor is het salaris nog steeds ontoereikend.

Afsluitend kan ik mededelen dat er een school is gevonden om de bibliotheekboeken te schenken, die gekocht worden met de donatie van 2 goedgeefse families. Volgende keer hoop ik hierop terug te komen als de overhandiging gerealiseerd is.

Met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse.
marcelger8@hotmail.com