Cambodja, één van de corrupste landen ter wereld

Tot op heden heb ik zo’n beetje om de 2 à 3 weken een verslag op de weblog kunnen plaatsen en ik moet de trouwe lezers mededelen, dat er over 3 weken waarschijnlijk geen verslag geplaatst zal zijn. Ellen, mijn echtgenote, zal Cambodja bezoeken en samen zullen we een rondreis maken om dit land wellicht nog beter te leren kennen. We hebben elkaar ruim een half jaar niet gezien, dus het maken van een verslag zal even niet tot de prioriteiten gaan behoren. Naar verwachting zal over ruim een maand het volgende verslag verschijnen. Hoe dit door te komen, zonder nieuwe uitgave? Misschien is het een idee om tijdens deze donkere dagen rond kerst en oud en nieuw, enkele oude verslagen tevoorschijn te roepen, want ze zullen, ook bij herlezing voldoende stof tot nadenken geven en dat past misschien wel bij de kerstsfeer……

Naar aanleiding van één van de vorige verslagen is er door een enthousiaste lezer van de weblog, die onbekend wenst te blijven, 500 dollar overgemaakt, zodat ik een 2e school kan voorzien van ruim 400 bibliotheekboeken. Deze lezer heeft dit geld tezamen met een andere familie gedoneerd en iedereen kan ervan verzekerd zijn dat er niets, maar dan ook niets aan wat voor een strijkstok blijft hangen. Uiteraard zal ik hierop terugkomen als de overhandiging heeft plaatsgevonden. Goede gevers, namens één school en vele kinderen alvast bedankt!

De temperaturen worden iets dragelijker, omdat hier “de winter” intreedt. Vooral ’s nachts kan het peil tot rond de 20 graden zakken en dat doet menig Cambodjaan in de vroege ochtend “rillend” verzuchten dat het toch wel erg koud is en vaak wordt dan gevraagd of het in Nederland ook zo fris is. Deze uitspraak en de aanblik van de “klappertandende” en soms met ijsmuts en winterjas voorziene Cambodjaan werkt op mijn lachspieren, zodat ik de dag weer vrolijk kan beginnen. Hieruit blijkt weer eens dat waar ter wereld je ook bent, er overal wordt er geklaagd over het weer en hierop is Cambodja geen uitzondering. Overdag wordt nog steeds met gemak de 30 graden gehaald, zodat ik besef dat dit wellicht weer enige jaloerse gedachten bij een aantal “landgenoten” op zal roepen, die op dit moment gezellig bij de kerstboom in een verwarmde huiskamer zitten. Van een “kerstsfeer” is overigens hier in Kampong Thom helemaal niets te merken. Vorige week was ik in de hoofdstad Phnom Penh een daar zag ik in diverse “westerse” winkels een kerstboom staan, maar dat is ook het enige wat ik van kerst meekrijg.

Ondanks de koelere ochtend, zit ik te “zweten” bij dit verslag en dat komt niet door de temperatuur, maar dit heeft meer te maken met het onderwerp dat ik ditmaal bij de horens wil nemen. “Corruptie” is namelijk iets wat moeilijk te vatten is, een gedeelte vindt in het duister plaats, maar is in Cambodja ook dagelijks “in het volle daglicht” te aanschouwen. Corruptie is doordrenkt in alle lagen van de samenleving en iedere Cambodjaan heeft er mee te maken, of die dat nou wil of niet. Het is eigenlijk een vast onderdeel in het leven hier en ik kan er dus niet omheen om het te bespreken. De reiziger die aankomt in Phnom Penh, kan er gelijk al mee geconfronteerd worden als een douaneambtenaar hem of haar enkele dollars probeert af te troggelen, in ruil voor en vlotte doorgang. Ik zal een poging wagen om het in de context van het leven hier te plaatsen, zonder onmiddellijk een oordeel te vellen en het waarschuwende vingertje te heffen. Daar gaat die dan:

Cambodja, één van de meest corrupte landen ter wereld
Begin december is de jaarlijkse Corrupion Perception Index (CPI) verschenen en op deze ranglijst heeft Cambodja de twijfelachtige eer om van de 177 landen, die hierop vermeld staan, de 160ste positie in te nemen. Dit houdt in dat Cambodja valt onder de categorie “hoogst corrupt”. Een land als Zimbabwe staat zelfs nog een plaats hoger op deze lijst. Van alle landen in Zuidoost Azië, neemt Cambodja op Noord-Korea na, zelfs de laagste positie in. (Nederland is achtste, terwijl Denemarken deze lijst aanvoert als “schoonste” land.)

Zoals gezegd kun je hier bij aankomst al geconfronteerd worden met dit fenomeen als de douanier je enkele dollars tracht te ontfutselen.
Ook politieagenten proberen op een soortgelijke wijze hun karige inkomen wat op te schroeven. Ze staan langs de weg en houden mensen aan, die in hun ogen een overtreding plegen. Vervolgens krijgen deze wetsovertreders “een boete” van 1 dollar en kunnen zich na de transactie, nauwelijks een minuut later, wederom in de verkeersstroom bewegen, uiteraard zonder dat er een bewijs van betaling overhandigd is. Een agent, die dit baantje te danken heeft aan de “relaties” die hij heeft of door “een bedrag”, dat op kan lopen tot zo’n 1000 dollar of meer op tafel…, sorry onder de tafel door te geven. Mocht je als buitenlander de eer hebben om aangehouden te worden en wordt er een hoger bedrag dan 1 dollar “gevraagd”, dan kun je het beste een papiertje eisen en vragen naar de naam van de agent. Alle kans dat je vervolgens met één dollar minder in je portemonnee wegkomt. Toch zal dit lot je als vreemdeling niet gauw treffen, aangezien de gemiddelde agent het Engels niet machtig is en je niet duidelijk kan maken dat je een dollar moet betalen, laat staan waarvoor.
Buschauffeurs en bun begeleiders hebben weer een andere tactiek ontwikkeld om hun inkomen aan te vullen. Op de lange busrit bijvoorbeeld van Phnom Penh naar Kampong Thom wordt er op diverse plaatsen gestopt om passagiers op te pikken. Deze drukken bij het instappen wat geld in de handen van de bijrijder en nemen zonder kaartje op een stoel, of als de bus vol is, op een krukje in het gangpad, plaats. Is dit corruptie, of valt dit onder de noemer: creatief omspringen met de mogelijkheden om iets bij te verdienen?
Bij het verhaal van Touch is de corruptie in het onderwijs, om je slagingskansen bij examens te verhogen al uitgebreid aan bod geweest. Vervolgens zijn er vele leerkrachten, die naast hun reguliere baan, betaalt “bijles” geven aan de eigen leerlingen. Op deze wijze wordt wel duidelijk gemaakt dat het reguliere onderwijs op de publieke school, aan klassen van 50 tot 60 leerlingen, “ontoereikend” is. Soms is het zelfs noodzaak om deze extra lessen te volgen, aangezien de reguliere lessen “bewust” onder de maat of zelfs niet worden gegeven…….. En wie zijn hiervan de dupe? Inderdaad de arme Cambodjaan die geen geld heeft om die extra lessen of examens te betalen…….

Extra triest hierbij is dat de jeugd van Cambodja al op jonge leeftijd “leert” dat met geld alles te koop is en dat het vrijwel onmogelijk is om zonder geld waar dan ook te komen. Extreem zou je kunnen zegen dat in dit land niet de grondwet, maar de “wet van het geld” regeert en dat corruptie loont!

Opklimmend naar boven kom ik bij het middenkader terecht en een goed voorbeeld daarvan is de POE (Provincial Office Education), alwaar ik gestationeerd ben. De werknemers hier verdienen zo’n 180 euro in de maand. De levensstandaard, die een aantal werknemers van de POE hebben en dat geldt vooral voor de mensen met de invloedrijke posities, kan onmogelijk betaald worden uit dit officiële inkomen. Ik meet dit alleen al af aan de huizen waarin ze wonen, een aantal heeft zelfs een 2e huis, en de auto’s die ze bezitten. Ik weet zeker dat ik wat dat betreft enkel het topje van de ijsberg aanschouw……. Ook hier zijn hele creatieve oplossingen gevonden, voor de “kleinere” bedragen, die men zich toe eigent. Hierbij moet men zich realiseren dat ik over onderwijsgeld heb, dat hierdoor niet terecht komt bij scholen, maar verdwijnt in de zakken van “het kader”. Misschien dat ik hierop op een ander moment zal terugkomen.
Een aantal andere werknemers bij de POE hebben meerdere baantjes. Een gevolg is, dat ze daardoor “niet altijd” op hun werk verschijnen, want sommige baantjes, bijvoorbeeld het lesgeven aan een school, overlappen elkaar en dan moeten er keuzes gemaakt worden. Uiteraard heeft dit geen nadelige concequenties voor hun maandloon. De dochter van de director van de POE werkt toevallig ook op mijn afdeling. D.w.z. ze krijgt het maandelijkse loon, maar is nauwelijks op haar werkplek. Ze heeft namelijk een kind van een jaar en daar zorgt ze voor. Af en toe is ze in de ochtend een uurtje aanwezig, maar het kind eist zoveel aandacht op dat er van werken niets komt en het enkel blijft bij ‘social talk’. Vorige week heb ik gehoord dat ze in verwachting is van haar tweede………. Ook haar man, de schoonzoon van de director, heeft een baantje bij de POE. Dat is wel makkelijk, want dan kan het kindje af en toe even daar naar toe, als ze een uurtje op haar bureaustoel zit. Het gevolg is dan wel dat hij dan niet aan werken toekomt. Dit zijn voorbeelden van “gekregen” baantjes in de relationele sfeer. Anderen kunnen zich “inkopen”, zodat ze hun leven lang verzekert zijn van een maandelijks inkomen. Dat je als tegenprestatie hiervoor moet werken, is van een andere orde en dat je de kennis en kunde niet hebt is ook van ondergeschikt belang, als je maar kunt schuiven met geld. In het uiterste geval kan er altijd nog “Education Management Adviser” uit het buitenland komen ter ondersteuning………

Ondanks dat het corruptiespook op de werkvloer rondwaart, zijn het een stel plezierige mensen waarmee ik samenwerk, tenminste als ze aanwezig zijn, en valt er steeds meer te lachen op de afdeling, omdat ik alle in en outs een beetje begin te kennen. Laat ik om het onderwerp wat te verlichten hiervan één voorbeeld noemen. Zo was het erg stil in de maand oktober op de huwelijksmarkt, aangezien in deze maand een langdurig boeddhistisch feest viel. Hierdoor is er een “trouwboem” in de maanden november en december. Dit hield in dat de meest fraaie kaarten, die per stuk minimaal 1 dollar kosten, op de bureaus van de POE werknemers terechtkwamen. En laat nu in iedere kaart, die hoogst persoonlijk door één van de ouders van het bruidspaar of door de aanstaande bruidegom wordt afgegeven in het kantoor, een envelop zitten waarin minimaal zo’n 10 dollar gestopt dient te worden met ……… daarop de vermelding van je naam. En reken maar dat er scherp in de gaten gehouden wordt, of je je bijdrage “stort”. De sociale controle is op dat punt niet mis. Nu wil het geval dat het hoofd van de afdeling, koploper was met het ontvangen van de kaarten. Blijkbaar een geliefd persoon bij bruiloften en partijen. Uit gesprekken met hem wist ik, dat hij beslist niet zat te wachten op deze hoeveelheid kaarten. Hij had in de maand november al zo’n 15 kaarten (à minimaal 10 euro) mogen ontvangen en zou deze maand niets overhouden, zo zei hij klagelijk. Ook in de maand december hield deze kaartenstroom aan….. en Iedere maal als er blijmoedig door een ouder van een trouwlustige een kaart voor hem werd binnengebracht, hoefde ik maar glimlachend naar mijn collega’s te kijken om enkel ontwijkend blikken terug te krijgen, omdat ze anders luidkeels in lachen zouden uitbarsten, terwijl tegelijkertijd het hoofd van de afdeling deze kaart “dankbaar” in ontvangst nam. Bij vertrek van de postbrenger volgt een hartelijk gelach en ja, wat kan “deze geliefde en genode gast” anders doen dan maar mee lachen, zij het als een boer met kiespijn, hetgeen de hilariteit nog meer doet toenemen. Zijn score is op dit moment 25 kaarten in anderhalve maand! Bij een maandinkomen van 180 dollar, moet je dan toch wel creatief worden om je inkomen aan te zuiveren, of niet?

Bovengenoemde bruiloften worden gevierd in fraai versierde tenten, die veelal langs de weg opgezet worden, in de buurt van het woonhuis. Is het in een wat smallere weg, dan wordt die gewoon afgezet en moet het doorgaande verkeer maar omrijden. Onder het dekzeil prachtig versierde stoelen en aangeklede tafels, waarop de talloze gasten kunnen plaatsnemen. Waarom daartoe al vanaf een uur of 5 ’s morgens keiharde, ik noem het maar muziek, bij gedraaid moet worden, is mij onduidelijk, want alle genode gasten worden veel later verwacht, aangezien om deze tijd de voorbereidingen starten. Zo wordt er door een uitgebreide ploeg het eten klaargemaakt. De ceremonie, waar de mensen op af komen in hun prachtigste kleren, kan enkele dagen in beslag nemen en de kosten ervan zijn enorm. Soms moet het bruidspaar, dat er prachtig uitziet en zich meerdere malen om zal kleden gedurende deze dagen, zich er zwaar voor in de schulden steken. Ja, de gasten krijgen waar voor hun “geld”, zodat hun bijdrage voor het bruidspaar meer dan welkom is. Zo is deze financiële cirkel dan weer rond.

Verder naar boven komen we bij de ministeries en regering terecht. Een regering, waarbij inmiddels wel vast is komen te staan, die de verkiezingen eigenlijk verloren heeft, maar toch aan de macht gebleven is door frauduleuze handelingen. Tien procent van de stemmers stond niet geregistreerd op de kieslijsten, een flink aantal mensen, die er wel op stonden kregen bij de stemming te horen, dat hun stem al uitgebracht was. En de laatste onderzoeken hebben uitgewezen dat op de plaatsen waar de regeringspartij gewonnen heeft er soms meer stemmen uitgebracht zijn dan er kiezers waren. Er is een district met een opkomstpercentage van 120%! Driemaal raden op welke partij die stemmen zijn uitgebracht. Ook schijnt er flink gerommeld te zijn met de “volmachtstemmen”. In de provincies, waar een groot bovenmatig aantal volmachten zijn afgegeven heeft “toevallig” de CPP gewonnen, bij provincies met een gemiddelde uitgifte van volmachten was er winst voor de oppositiepartij CPNR. En dan zijn er nog meer dan 260.000 namen gevonden, die dubbel op de lijsten gestaan hebben………
Tegelijkertijd wordt het land “in de uitverkoop” gedaan. Houtkapvergunningen worden “verkocht” aan de hoogst biedende en het geld verdwijnt in zakken van de overheidsdienaren, die op deze wijze niet het land en de bevolking dienen, maar enkel zichzelf. Het gevolg is dat het Cambodja op grote schaal zijn bossen aan het verliezen is. In 1973 was het land voor 42% bedekt met dichte bebossing. Daarvan is nu nog maar 11% over. Vooral in de laatste 10 jaar is het hard gegaan en als het in dit tempo doorgaat blijft er weinig meer over met alle gevolgen van dien voor mens, dier en milieu.
Ruim twee miljoen bezoekers kwamen dit jaar al af op de publiekstrekker van het land "Angkor Wat". Als je in gedachten neemt dat een kaartje voor een dag 30 dollar kost, reken maar uit wat een inkomstenbron dit is. Helaas komt al dit geld niet ten goede aan de schatkist en dus de inwoners van Cambodja, want de exploitatie van Angkor Wat is verkocht aan een schatrijke zakenman…….. Ik vrees dat de opbrengsten van deze verkoop ook niet teruggevloeid zijn naar diezelfde schatkist. En zo kan ik nog wel even doorgaan……
Hoe kun je van de mensen van dit land verwachten dat ze niet openstaan voor corruptie als er een niet gekozen regering zit, die zichzelf op grove wijze verrijkt en het land ten grabbel gooit?
Een ander gevolg is dat investeerders zich wel driemaal achter de oren krabben, voordat ze in dit corrupte land hun geld gaan steken.

Afsluitend wil ik jullie de reactie van de regering op het CPI rapport niet onthouden: “Het is hun recht om te zeggen dat Cambodja tot de hoogst corrupte landen ter wereld behoort. Maar Cambodja ontwikkelt zich, kijk maar naar de bouw van bruggen en scholen. Als we corrupt zouden zijn zou dat niet kunnen. We kunnen dit allemaal met onze eigen ogen aanschouwen”. Helaas vergeet deze meneer erbij te zeggen dat deze bruggen en scholen niet gebouwd kunnen worden zonder flinke financiële hulp van buitenlandse donoren……….

Het aantal demonstraties door de oppositie tegen de regering is opgeschroefd en men heeft zelfs een doorlopende demonstratie aangekondigd op het Freedom Park met marsen door de stad. Hierbij hebben de leiders het Thaise voorbeeld voor ogen, alwaar het momenteel ook onrustig is. Ik hoop niet dat nieuws hiervan de komende maand doorsijpelt naar Nederland, want dat zou betekenen dat het uit de hand gelopen is.

Helaas heb ik twee weken geleden de eerste verkeerdode met eigen ogen mogen aanschouwen. Ik kwam langsfietsen, toen het ongeluk net plaatsgevonden had en hierdoor werden de tv-beelden, die ik in een eerder verslag beschreven heb, waarheid. Een oudere man was met de brommer de weg op gereden en aangereden. Hij lag dus in een flinke plas bloed, dat uit zijn hoofd gestroomd was en gelukkig had iemand er een doek over het hoofd gelegd. De automobilist was doorgereden……
Later hoorde ik dat hij zich gemeld heeft bij de politie. Als reden van zijn doorrijden vertelde hij dat hij niet in Kampong Thom woonachtig is en dat hij bang was gelyncht te worden door de bevolking, omdat hij een plaatsgenoot had doodgereden. In hoeverre dit een terechte angst is? Kan het me niet voorstellen, dat dit hier zou gebeuren. Het gevolg is in ieder geval wel, dat ik 100% alert ben op de motor en immer de valhelm draag! Tevens heb ik het idee dat het aantal van ruim 1800 geregistreerde verkeersdoden, wel eens overtroffen zou kunnen worden, omdat het mij niet zou verbazen, als lang niet ieder verkeersslachtoffer geregistreerd wordt.

Het positieve nieuws heb ik voor het laatst bewaard. De vier maanden durende staking van de textielarbeiders, waarin ik in het vorige verslag melding maakte, is afgelopen. De belangrijkste eisen van de stakende werknemers zijn ingewilligd, zodat gesproken kan worden van een glansrijke overwinning voor de stakers. De 19 ontslagen vakbondsleiders worden weer in dienst genomen, de gehate adviseur, die aangesteld was, moet het veld ruimen, zodat ook de gewapende bewakers in en buiten de fabriek tot het verleden behoren en de stakers, die bijna 4 maanden gestaakt hebben, krijgen de helft van hun loon uitbetaald. Behalve dat recht gezegevierd heeft, laat deze overeenkomst zien, dat opkomen voor je recht, ook in dit land kan lonen…….

Vanaf deze plaats wens ik iedereen hele fijne feestdagen en een gezond, inspirerend 2014 toe!

Met vriendelijke groet,
Li hai,
Marcel Gerritse.
marcelger8@hotmail.com