De vlam slaat in de pan....en ramptoerisme

Liever was ik met het verslag begonnen dat hieronder staat, maar de politieke situatie van het moment laat dit niet toe. De eerste uitbarsting van geweld heeft namelijk afgelopen zondagavond in Phnom Pehn plaatsgevonden en het resultaat was één dode en een aantal zwaargewonden door politiekogels. Sam Rainsy had een driedaagse demonstratie aangekondigd, om een onafhankelijk onderzoek te bewerkstelligen tegen de verkiezingsuitslag en deze vond plaats vanaf zondag 15 september. Helaas op de eerste avond is het al uit de hand gelopen, toen een aantal demonstranten de stad ingingen en de politie en militairen ging bekogelen met stenen en kokosnoten. De sfeer was afgelopen maanden al steeds grimmiger geworden door de troepenverplaatsingen, het zenden van zware pantservoertuigen en tanks naar Phmom Pehn en de onverzoenlijke toon van de machthebbers.
De koning keerde afgelopen vrijdag de 13e terug van een statiebezoek uit China en had beide kemphanen, Hun Sen en Sam Rainsy, uitgenodigd om hem te verwelkomen bij zijn aankomst op het vliegveld. Beide heren zijn verschenen, maar meer dan een koele handdruk kon er niet af. Hierbij dient vermeld te worden dat dit de eerste keer in vele jaren was, dat beiden elkaar in levende lijve ontmoeten. De koning heeft ze vervolgens uitgenodigd om de volgende dag op het paleis te komen praten. Dit gesprek bracht geen toenadering, omdat Hun Sen en Sam Rainsy vasthielden aan hun al breed uitgedragen opvattingen. (zie vorige verslagen)
Zondag, een dag later, begon dus de driedaagse demonstratie in het Freedom Park. De veiligheidsmaatregelen waren enorm. Velen konden de demonstratie niet bereiken, want ze werden tegengehouden door de massaal opgetrommelde politie- en legermacht, die op verschillende plaatsen in de stad barricades had opgeworpen. Toch lukte het zo’n 30.000 mensen om het Freedom Park te bereiken. De demonstratie verliep, net als die van vorige week, rustig tot de avond gevallen was en een kleine groep betogers de stad inging en in botsing kwam met de politie en het leger. Het was niet langer meer “het woord” tegen “de gewapende machthebbers”, want er werd met “stenen” gegooid en …………… “kogels” waren het antwoord.
Naar aanleiding van deze geweldsuitbarsting zijn er deze week weer gesprekken gaande tussen Hun Sen en Sam Rainsy. Hiervan zijn beelden te zien op alle zenders. De heren zitten in een grote ruimte tegenover elkaar achter brede tafels. De afstand tussen beiden en hun 2 afgevaardigden bedraagt zo’n 10 meter. Gelukkig beschikken ze over een microfoon, zodat ze elkaar kunnen verstaan. Hopelijk komen ze letterlijk en figuurlijk nader tot elkaar, gaat het verstand de boventoon voeren en wordt er beseft door het “dictatoriale bewind”, dat enige toenadering gewenst is en dat er eindelijk eens serieus naar de beslist niet onredelijke eisen van de oppositie geluisterd wordt, gezien de aantoonbare malversaties tijdens de verkiezingen.
Het gevolg van de uitbarsting van geweld is dat er nu opeens wel zendtijd is voor Sam Rainsy, alleen wordt hij wel in een kwaad daglicht geplaatst. Tot zondag was er nog geen beeld uitgezonden van de vreedzame protesten en zijn eerdere verkiezingstournee, maar nu het uit de hand gelopen is, staan de zenders vooraan om beelden van stenen gooiende “vandalen” te laten zien. Misschien nuttig om te weten, dat een dochter van Hun Sen de baas is van één van de televisiestations…………….
Een gevolg van totaal andere orde is dat de examens, van de “lower primary school” (voor kinderen van een jaar of 15), die eerst plaats zouden vinden op 18 en 19 juli, maar uitgesteld waren tot 16 en 17 september i.v.m. de verkiezingen, op het laatste moment wederom uitgesteld zijn tot 26 en 27 september, vanwege de driedaagse demonstratie in Phom Pehn.

En dan nu het verslag, waarmee ik gehoopt had te kunnen beginnen:

Ramptoerisme, de moderne schandpaal……de dag kan beginnen

De dag begint al vroeg in Cambodja. Zo rond half 6 sta ik op en haal een vers broodje om de hoek, dat ik buiten op het bankje voor het huis oppeuzel. Vervolgens is er tijd om een handwas te doen of het huis te vegen en na een verfrissende douche, ben ik meestal om 7 uur aangeland bij een koffietentje om mijn enige kopje koffie van de dag te nuttigen. Nu wil het geval dat dat in iedere “horecagelegenheid” wel een tv aanstaat en dat vanaf 7 uur het nieuws te zien is op verschillende zenders. En dit nieuws is wel van een heel apart gehalte en hierover zal ik jullie bijpraten, zodat we gelijkgestemd de dag kunnen laten beginnen………
Voordat je verder leest, geef ik je wel de afweging of je dit verslag verder wilt lezen. Je moet namelijk over een sterke maag beschikken om de inhoud tot je te nemen. Misschien als je jonger dan 16 bent, dat je dit maar beter over kunt slaan. De tekst kan nogal heftig overkomen, omdat het over “nieuwsbeelden” gaat die best wel schokkend zijn. En dan ga ik nog maar enkel beschrijven wat er te zien is, want uiteraard snap ik niet wat erbij gezegd wordt. Jullie zien deze beelden zelf niet, dus ik kan niet verantwoordelijk gehouden worden voor wat jullie voor je zien.
In het begin dat ik hier was en geconfronteerd werd met deze tv-beelden, heb ik ademloos en vol verwondering zitten kijken en me afgevraagd waarom deze in hemelsnaam uitgezonden werden. Ook moet ik eerlijkheidshalve bekennen dat ik soms iets te laat op het werk kwam, omdat ik vol ongeloof naar een “nieuwsitem” heb zitten kijken en me er niet van kon losmaken. Ondertussen prees ik me gelukkig dat ik op dat moment al gegeten had, want deze beelden kunnen je ook alle eetlust ontnemen. U zult zich afvragen over welke beelden ik het heb? Dat zal ik dan nu maar gaan onthullen. Ik heb ze voor het gemak onderverdeeld in drie hoofdcategorieën: het zijn beelden van verkeersongelukken, soms met dodelijke afloop, het zijn beelden van gepleegde moorden, van zelfmoorden en soms een roofoverval en ik zal afsluiten met de beelden van mensen die opgepakt zijn vanwege allerlei delicten. Ik zal deze drie categorieën één voor één afgaan en plaats ze onder de noemer van “ramptoerisme”.

Het grootste deel van de zendtijd, tijdens de nieuwsuitzending, bestaat uit de registratie van verkeersongelukken. De beelden zijn vaak schimmig, omdat ze in de avonduren gemaakt zijn. Soms is er enkel blikschade en wordt er in gezoemd op ingedeukte auto’s, omgeslagen tuk tuk’s, of auto’s die te water zijn geraakt, waarbij als het even kan de nummerborden groot in beeld verschijnen. Is er schade, bijvoorbeeld door een vrachtwagen, aan een muurtje, huis, vangrail of lantaarnpaal, dan wordt dit uitgebreid getoond en dit kan een item zijn van minimaal 5 minuten en de beelden worden dan zo’n driemaal herhaald. Vooral trucks die van de weg zijn gereden of zijn omgeslagen doen het goed. Aangezien deze wagens, meer dan vol worden geladen, lijkt het wel of door het verschoven zwaartepunt, deze wagens hier vaker “omvallen”. De ravage van al die materialen op en naast de weg is meestal erg groot. Ook deze puinhoop wordt minutenlang gefilmd. Het commentaar hierbij wordt gegeven door een oudere heer, die brede bretels draagt over zijn blouse en een jongere vrouw. Beiden stralen enorm veel plezier uit tijdens de presentaties en lachen veel. Helaas kan ik er niets van verstaan, dus ik kan niet beamen of het echt wel zo leuk is.

Vaker is de afloop minder “gelukkig” en zijn er gewonden in het spel. Deze worden uitgebreid in beeld gebracht. Sommigen zijn in staat om hun ontvelde benen of armen te laten zien aan de cameraman. Anderen liggen naast hun motor. Als ze bewegen weet je zeker dat ze niet dood zijn. Altijd staat er een hele groep toeschouwers omheen. Een paar keer heb ik een “reanimatie” gezien, maar deze werd echt anders uitgevoerd dan ik geleerd heb tijdens de BHV-cursus. Hier wordt er gewreven over het hart, maar misschien was het wel geen reanimatie. Inmiddels heb een twintigtal dode motorijders naast hun motor zien liggen en in negen van de tien gevallen met het hoofd in een flinke plas bloed. Je zou zeggen, regelrechte reclame voor het dragen van valhelmen. Indien dit zo zijn, zouden deze beelden nog enigszins zinvol zijn. Helaas, die uitwerking heeft het niet. Cambodja is een echt motorland. Wat de fiets is in Nederland is de “Honda Dream” in Cambodia. Hele gezinnen verplaatsen zich op één motor. Vier of vijf personen op een motor is heel normaal. Kleine kinderen zitten niet alleen tussen het echtpaar maar je ziet ze ook op voorop de motor. De enige vereiste is dat ze al moeten kunnen staan en dat doen dan tussen de benen van de bestuurder met hun handjes aan het stuur en meestal met zichtbaar veel plezier. Hierbij moet ik wel zeggen dat deze categorie rijders heel rustig rijdt en het komt meermalen voor dat ik op mijn fiets zo’n bestuurder met familieleden inhaal. Tevens zie je hier gastjes van een jaar of 12 al brommer en motor rijden en deze rijden hierop rond alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Helaas dragen maar heel weinig motorrijders een valhelm. Al moet ik wel opmerken dat er hier ook helmen te koop zijn voor een paar dollar en deze beschermen je misschien tegen zon en regen, maar zullen je van weinig nut zijn bij een ongeluk. (Als vrijwilliger was ik verplicht een helm in Nederland te kopen, omdat ik een motor nodig heb als ik de scholen bezoek in de 3 districten, die onder mijn verantwoordelijkheid vallen. Wel een heel gesjouw op een vliegveld, maar een heel zinvolle vereiste, waar ik nu profijt van heb. Zelf ga ik niet uit rijden zonder valhelm!) Het gevolg is dat het land jaarlijks ruim 1800 dodelijke verkeerslachtoffers telt en ieder jaar zijn het er weer meer. Niet verwonderlijk dat velen daarvan de “kwetsbare” motorrijders zijn.
(Eenmaal was ik getuige van twee motoren die tegen elkaar kwamen. Het was mijn laatste dag in het guest house van Kampong Thom en ik zou deze dag gaan verhuizen naar mijn nieuwe onderkomen. Ik zat mijn ontbijt te nuttigen op het balkon van de derde verdieping, toen ik onder mij een gil en een klap hoorde. Twee motorbikes op elkaar, een schoolmeisje en een man. Onmiddellijk stonden er een man of 10 omheen. Het meisje bleef even verdwaasd op de grond zitten. Maar wat werd er vervolgens zorgzaam met dit meisje in schooluniform omgegaan. Ze werd overeind geholpen en er werd gekeken of ze wonden had. Blijkbaar was het de man zijn schuld, of hij voelde dat zo, want er werd gelijk actie ondernomen. Terwijl het meisje op een muurtje zat, reed iemand weg op een motor. Deze kwam even later terug met nieuwe slippers, waarin ze haar voeten mocht steken. De hare waren waarschijnlijk gesneuveld bij het ongeluk. De schade aan de motor werd opgenomen en het bleek dat een spiegeltje kapot was. Weer reed er iemand weg, nu met het kapotte spiegeltje in zijn hand en 5 minuten later werd de nieuwe spiegel op de motor van het meisje geschroefd en binnen het half uur ging ieder zijns weegs, na een gelukkige afloop)

Op tv loopt het echter niet altijd zo goed af. Zo heb ik verschillende malen mogen aanschouwen hoe mensen in de auto zitten na een frontale botsing. Het lijkt wel of ze dubbelgevouwen achter het stuur zitten, of wat daar nog van over is en terwijl de hele voorkant ingedeukt is, kunnen ze er soms met de nodige hulp nog uitkruipen ook. Anderen zijn minder gelukkig. Zo werd uitgebreid getoond hoe iemand uit een truck wordt gehaald, terwijl de bestuurder ernaast levenloos achter het stuur hangt. Ook deze beelden worden minstens driemaal herhaald , omdat het commentaar dat erbij gegeven wordt veel langer is dan het beeldmateriaal dat voorhanden is. In de categorie “verkeersdoden” wil ik alleen nog de drie mensen noemen die ik nog “levendig” voor ogen zie en die waren aangereden door een vrachtwagen en netjes naast elkaar naast de enorme truck lagen…….

Op een andere zender worden behalve de verkeersongelukken ook moorden getoond die plaatsgevonden hebben. Dit gebeurt door een drietal presentatoren, die ook met zichtbaar plezier commentaar geven bij de meest verschrikkelijke beelden. Een aantal malen kon je de vermoorde persoon zien liggen in een plas bloed. Eenmaal werd ook het moordwapen, een hakmes, dat nog bebloed en wel op de tafel lag, uitgebreid gefilmd. De daderes werd open en bloot, figuurlijk uiteraard, getoond op het politiebureau, tijdens het verhoor. Dit item zorgde ervoor dat ik later op mijn werk verscheen. Hoewel ook deze beelden meerdere malen herhaald werden, geloofde ik toch mijn ogen niet. De vermoorde, het moorwapen en de vrouw, die op het politiebureau rustig een verklaring aan het afleggen was, dit alles uitgebreid vertoond op een vroege morgen. Dit kan toch niet waar zijn?
Ook zag ik op deze zender een roofoverval met de camerabeelden van de winkel. Iemand met een pistool en, ja nu wel met een valhelm op, al was dit hier niet nodig, bedreigde de eigenaar. Twee klanten die binnen komen, aarzelen niet en springen op hem af. Aan het wolkje te zien gaat er een schot af, maar dat raakt niemand, omdat een van de dappere klanten zijn arm al beet heeft. De man wordt overmeesterd in het gevecht, waarbij hij toegetakeld wordt met een plastic stoel. Even later zie je de man met gescheurde kleren en bebloed hoofd, zonder valhelm, afgevoerd worden. Op het politiebureau zelfs close up beelden van de man en zo is het hele land er getuige van dat deze overvaller met blauwe en bebloede plekken op het hoofd en met dichtgeslagen ogen ingerekend is. Blijkbaar is er behalve een stoel, meer op zijn hoofd terechtgekomen.
Toen ik dacht dat ik alles wel gezien had, zag ik op een ochtend een vrouw bij een motor liggen. O, een motorongeluk dacht ik nog, maar toen ik goed keek, bleek dat het hoofd van deze mevrouw op een wel hele rare plek lag, namelijk naast haar zij. Het duurde even voordat dit tot mij doordrong, maar bij de derde herhaling was het kwartje gevallen. De dag erop las ik in de krant dat deze mevrouw vermoord was en dat het hoofd was afgesneden en naast het lichaam was gelegd. De beelden waren dit keer wel iets vager gemaakt, maar in die mate, dat het toch nog goed te zien was.
Vorige week waren er op diezelfde zender beelden te zien van een vrouw die zich opgehangen had, met een doek. Haar benen bungelden net boven de tafel. Vervolgens werd er in gezoemd op een foto, waarop ze stond met haar dochtertje. Jawel, dit alles te zien op de vroege ochtend in de koffiehuizen en …….. vele huiskamers in Cambodia door alle leeftijden…….

De laatste categorie zijn de mensen, vaak mannen, die getoond worden met de handboeien om. Vooral politiebureaus zijn het decor. Je ziet dan “de geboeide boef” met ernaast een “stoere agent”, beiden in de camera kijkend. Als ze lang genoeg zijn blijven staan, lopen ze door of terug. Sommigen hebben een papier opgespeld gekregen, waarop hun naam, leeftijd, woonplaats en het delict waarvoor ze zijn opgepakt. Goed te lezen voor de hele natie. Ben bang dat bij de mensen zonder dat papier het ook verteld wordt, want bij iedere gevangene wordt een aardige lap tekst voorgelezen.
Zo werd er vorige week iemand thuis gevangen genomen en de handboeien omgedaan, terwijl de zoon van een jaar of 12 erbij staat en je ziet deze jongen later als papa afgevoerd is een maaltijd eten en ook deze vader zie je daarna terug op politiebureau.
Vroeger werd je in Nederland in een schandpaal op een markplein te kijk gezet. In Cambodja word je heden ten dage met naam en toenaam voor het hele land te kijk gezet, terwijl er nog geen proces gevoerd is.

Toch heeft deze wijze van nieuwsgaring wel een aantal “voordelen”. Op deze wijze wordt namelijk getoond dat een er een sterke overheid is, die optreedt tegen mensen die de wet overtreden! Tegelijkertijd is het een mooie afleiding , omdat je het niet hoeft te hebben over het echte nieuws, bijvoorbeeld over de politieke situatie in het land en een oppositie, die zich al maanden roert.
Goed en slecht naast elkaar: de nette politieagent naast de boef in de boeien. Wel veilig om zo te denken. Maar als je in het achterhoofd houdt hoeveel “smeergeld” er wel niet betaald wordt aan deze zelfde “onkreukbare” agent, kun je je afvragen wie van de twee de grootste “boef” is. Alleen jammer dat het niet zo “grijs” gedacht wordt. Zo is het algemeen bekend dat als je binnengevlogen bent in Cambodia, je al meteen gevraagd wordt om bij de douane een paar dollar te schuiven naar de “nette” heren in uniformen. Doe het niet, dan kan dit je wat extra wachttijd kosten………. Dit is dan nog de “zichtbare” kant van de corruptie………….

Dit overpeinzend, maak ik me iets voor half 8 los van deze beelden en ga naar the office, de werkdag kan beginnen………

Afsluitend spreek ik de hoop uit dat de neerwaartse spiraal van geweld de komende tijd omgebogen wordt naar een opwaartse en wil ik jullie één van de slogans tijdens één van de vreedzame demonstratie niet onthouden: "Our vote is our live…… They stole our vote, it is like stealing our lives"

(De eerste 2 foto's zijn foto's uit een Australische krant)

met vriendelijke groet,
li hai,
Marcel
marcelger8@hotmail.com